ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΣΤΡΑΤΟΣ. Δ/ντής ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ
Σε πολλά σεμινάριά μου σε γονείς, εκπαιδευτικούς και θεραπευτές, συναντώ την μέθοδο επιβολής τιμωρίας με το γνωστό όνομα “Time – Out” και έχει ρωτηθεί η γνώμη μου για την αποτελεσματικότητά της. Δανειζόμενος λοιπόν από το μοντέλο του «Προσαρμοσμένου Έργου» (ΜΟΗΟ -“Model of Human Occupation” – Kielhofner 2008), την αναγκαιότητα των κινήτρων σε ένα παιδί για την επιλογή της δράσης του και επίσης από τη θεωρία των επιτελικών λειτουργιών τη σημασία της «κρίσης» στο «σχεδιασμό», θέλησα να πάρω λίγο χώρο για να εκφράσω τις απόψεις μου.
Εισαγωγή
Θεωρείται αυτονόητο ότι όταν τα παιδιά υπερφορτώνονται συναισθηματικά, πάρα πολύ συχνά και –ιδίως όταν είναι μικρότερα- παρεκτρέπονται. Τα έντονα συναισθήματά τους και οι απαιτήσεις τους πυροδοτούν εσωτερικές (παρορμητικές) και συχνότατα πολύ δυσάρεστες αντιδράσεις. Έτσι, η έκφραση μιας ανάγκης ή μια σκληρή από την άλλη αίσθηση ή συναίσθημα, συχνά τα οδηγεί σε επιθετική, ασεβή, ή μη συνεργάσιμη συμπεριφορά, η οποία είναι απλά η απόδειξη ότι τα παιδιά δεν έχουν εξοπλιστεί ακόμα με δεξιότητες αυτό-ρύθμισης και ελέγχου παρορμήσεων (ανώτερες επιτελικές λειτουργίες που εξελίσσονται με το χρόνο). Η «ανάρμοστη» ή ανεπιθύμητη συμπεριφορά είναι συχνά η κραυγή τους για βοήθεια για να ηρεμήσουν (αυτό-ρυθμιστούν) και μια ανάγκη για διασύνδεση ή επανασύνδεση με τον ενήλικα. Αυτό θα πρέπει να παραδεχτούμε όλοι εξαρχής: Κάθε συμπεριφορά είναι η επικοινωνία μιας ανάγκης!
Μελέτες στη νευροπλασικότητα (προσαρμοστικότητα) του εγκεφάλου, απέδειξαν ότι οι επαναλαμβανόμενες εμπειρίες (είτε συμπεριφοριστικές, είτε γνωσιακές, είτε ψυχοδυναμικές, είτε φυσικές) αλλάζουν πραγματικά τη φυσική δομή του εγκεφάλου. Οι αλληλεπιδράσεις με σκοπό την επιβολή πειθαρχίας που θα εμφανιστούν μεταξύ των παιδιών και των φροντιστών τους, διαμορφώνουν ένα τεράστιο ποσό εμπειρίας της παιδικής ηλικίας και καθίσταται ζωτικής σημασίας για να εξετάσουν οι γονείς προσεκτικά πώς να αντιδράσουν όταν τα παιδιά παρεκτρέπονται. Η πειθαρχία κανονικά πρέπει να έχει ως σκοπό τη διδασκαλία του παιδιού. Όχι την τιμωρία . Έχει δηλαδή ως στόχο την εξεύρεση τρόπων για να μάθουν τα παιδιά τις κατάλληλες συμπεριφορές που είναι απαραίτητες για την υγιή ανάπτυξή τους και τις κοινωνικές τους σχέσεις.
“Time – Out”
Τα “Time – Out” είναι η πιο δημοφιλής τεχνική πειθαρχίας που χρησιμοποιείται από τους γονείς και από τα πιο συχνά που συνιστώνται από παιδίατρους και ειδικούς ανάπτυξης του παιδιού. Αλλά είναι καλά για τα παιδιά; Είναι αποτελεσματικά; Δυστυχώς ή ευτυχώς, σύμφωνα με τα αποτελέσματα των πιο πρόσφατων ερευνών που θα αναλυθούν στη συνέχεια σχετικά με τις σχέσεις και την ανάπτυξη του εγκεφάλου η απάντηση είναι ξεκάθαρη: ΟΧΙ!
Ας δούμε τι γίνεται στην ουσία με τα “Time – Outs”. Στις περισσότερες περιπτώσεις, ο πρωτογενής στόχος ενός “Time – Out” είναι να δώσει στο παιδί ουσιαστικά μία απομόνωση. Πρόκειται για την εντολή του ενήλικα προς το παιδί να μείνει μόνο του σε ένα σημείο («γωνία σκέψης» αναφέρεται συνήθως) μέχρι να ηρεμήσει και να αναλογιστεί αυτό που έκανε. Ακόμα και όταν λοιπόν το “Time – Out” προσφέρεται με τρυφερότητα, διδάσκει το παιδί ότι όταν κάνει ένα λάθος, ή όταν περνάει μία δύσκολη κατάσταση, θα πρέπει αναγκαστεί να μείνει μόνο του σε ένα δωμάτιο ή σε μία γωνία για να το σκεφτεί ή να ηρεμήσει. Ένα μάθημα που τις περισσότερες φορές το παιδί το βιώνει ως μία απομόνωση και μία απόρριψη.
Τα παιδιά από την άλλη έχουν μια βαθιά ανάγκη για σύνδεση (ή αλλιώς διασύνδεση), κύρια με τους γονείς τους. Δεκαετίες έρευνας αποδεικνύουν ότι, ιδιαίτερα σε στιγμές κινδύνου, έχουν την ανάγκη να βρίσκονται κοντά στους γονείς τους και τους φροντιστές τους ώστε να αισθανθούν ασφάλεια και να χαλαρώσουν με τους ανθρώπους που νοιάζονται για αυτά. Αλλά εάν το αποτέλεσμα όταν τα παιδιά χάνουν το συναισθηματικό έλεγχο είναι να τα στέλνουν οι γονείς τους στο δωμάτιό τους ή στην «καρέκλα της σκέψης», αυτό σημαίνει ότι σε αυτή τη στιγμή της συναισθηματικής δυσφορίας που αισθάνονται -όσο αρνητικά και αν αντέδρασαν- θα πρέπει να την υπομείνουν και να την υποφέρουν μόνα τους.
Όταν η γονική απάντηση σε μία μη κατάλληλη συμπεριφορά είναι να απομονώσει το παιδί, στην ουσία πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι μια ενστικτώδης ψυχολογική ανάγκη του παιδιού μένει ανεκπλήρωτη: Στην πραγματικότητα, αυτό δείχνουν και οι απεικονιστικές εξετάσεις του εγκεφάλου. Σε έρευνες με μαγνητικές σαρώσεις του εγκεφάλου (FMRI), βρέθηκε ότι ο πόνος που προκαλείται από την απομόνωση κατά τη διάρκεια μίας τιμωρίας μοιάζει πολύ με τον πόνο από τη σωματική κακοποίηση (πηγή: http://time.com/3404701/discipline-time-out-is-not-good/). Η εμπειρία του πόνου της σχέσης που προκαλείται με την απόρριψη, μοιάζει πολύ με την εμπειρία του φυσικού πόνου από την άποψη της δραστηριότητας του εγκεφάλου. Αλλά και σε άλλες έρευνες που πραγματοποιήθηκαν στοNew York Child Study Center για την τιμωρία που χρησιμοποιείται η τεχνική των “Time – Outs”, της μεθόδου «αγάπης-απομόνωσης» όπως αναφέρει ο Alfie Kohn στο βιβλίο “Unconditional Parenting” διαπιστώνονται ότι αντί για μια «συνέπεια» (πχ απαγόρευση ενασχόλησης σήμερα με την τηλεόραση) ή μία σωματική τιμωρία (όπως πχ το ξύλο), αφαιρούμε άμεσα από το παιδί την παρουσία μας και δεν του δίνουμε καμία προσοχή για ένα χρονικό διάστημα. Όταν οι ερευνητές άρχισαν για πρώτη φορά να το δοκιμάζουν αυτό, βρήκαν ότι λειτουργούσε ακριβώς όπως και η σωματική τιμωρία για να επιβάλλει τη συμμόρφωση.
Άρα λοιπόν, τα “Time – Outs” είναι συνήθως αναποτελεσματικά στην επίτευξη των πραγματικών στόχων της επιβολής πειθαρχίας που είναι να αλλάξει η συμπεριφορά του παιδιού και να οικοδομήσει δεξιότητες αυτό-ρύθμισης. Οι γονείς μπορεί να πιστεύουν ότι τα “Time – Outs”οδηγούν τα παιδιά στο να ηρεμήσουν και να προβληματιστούν σχετικά με τη συμπεριφορά τους. Αλλά αντί αυτού, αυτό που καταφέρνει αυτός ο μηχανισμός τιμωρίας είναι ότι κάνει τα παιδιά πιο θυμωμένα και απορυθμισμένα, μειώνοντας την ευκαιρία και δυνατότητα να ελέγξουν τον εαυτό τους ή να σκεφτούν τι έχουν κάνει, και πιο εστιασμένα στην επίμονη και βασανιστική σκέψη ότι ο γονέας τους τα τιμώρησε.
Όταν το παιδί επικεντρωθεί σε αυτή τη φρικτή σκέψη ότι είναι άτυχο που έχει ένα τόσο άδικο γονέα, στην ουσία χάνει την ευκαιρία να χτίσει τη διορατικότητα, την ενσυναίσθηση και τις δεξιότητες επίλυσης προβλημάτων. Η έκθεσή του σε “Time – Outs” του στερεί την ευκαιρία να αναπτύξει τις δεξιότητες που άλλα είδη πειθαρχίας θα μπορούσαν να κάνουν. Εάν αντί αυτής της μεθόδου τιμωρίας υπάρξει ένας καθορισμός σαφών δομών τονίζοντας τη συνεργασία, τη συνομιλία, και το σεβασμό, τότε θα δοθεί στο παιδί η ευκαιρία να εξασκήσει την ενεργή ενσυναίσθηση προς το γονέα ή τον συνοδό ότι από κοινού συμμετέχουν στη λήψη αποφάσεων.
Με βάση αυτά, στη συνέχεια οι επιστήμονες υπέθεσαν ότι τα “Time – Outs” είναι αποτελεσματικά γιατί απειλούν το παιδί με έναν συμβολισμό απώλειας της αγάπης του γονέα. Αυτό προκαλεί τον πανικό του παιδιού ότι θα εγκαταλειφθεί, κάτι που φοβούνται όλα τα μικρά παιδιά με μία απλή σκέψη: «Αν σταματήσει ο γονέας να με αγαπάει, θα με αφήσει μόνο μου και θα πεθάνω». Μία σημαντική απειλή για την επιβίωση. Και μην ξεχνάμε ότι τα παιδιά έχουν ένα και μόνο στόχο στην αρχή της ζωής τους: να επιβιώσουν! Έτσι, όταν οι γονείς απειλούν να αποσύρουν την αγάπη τους και τη φροντίδα τους, τα παιδιά είναι γενετικά προγραμματισμένα να σταματήσουν να αντιστέκονται και να κάνουν ό, τι επιθυμεί ο γονέας μπροστά στο φόβο της εγκατάλειψης.
Τα προβλήματα που δημιουργούνται από τα “Time – Outs” :
- Τα “Time – Outs”ενεργοποιούν το φόβο (συχνά και πανικό) εγκατάλειψης. Εάν το παιδί χτυπήσει τον αδελφό του γιατί ζηλεύει, η απειλή ότι θα το εγκαταλείψουμε το πείθει ότι έχουμε δίκιο – ότι έχει χάσει την αγάπη μας.
- Τα “Time – Outs”δεν διδάσκουν τα παιδιά να ελέγχουν τα συναισθήματά τους. Δίνουμε στο παιδί το μήνυμα ότι τα συναισθήματά του είναι μη αποδεκτά (απαράδεκτα) από εμάς και ότι πρέπει να μάθει να τα διαχειρίζεται μόνο του. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να καταπιέσει τα συναισθήματά του με συνειδητό έλεγχο. Αλλά αυτό απλά του συμπιέζει τα συναισθήματα αυτά και κάποια στιγμή θα ξεπεταχτεί ξανά αυτή η ανεξέλεγκτη και ανεπιθύμητη συμπεριφορά.
- Τα “Time – Outs”βάζουν απλά τα παιδιά σε αμυντική θέση. Δεν τους δημιουργούν ουσιαστικές τύψεις για αυτό που έκαναν. Κανένα παιδί κατά τη διάρκεια του “Time – Out”δεν σκέφτεται το λάθος του και δεν αποφασίζει να κάνει κάτι με καλύτερο τρόπο. Απλά σκέφτεται ότι το έχουν αδικήσει και παρεξηγήσει και ότι φταίει κάποιος άλλος.
- Τα “Time – Outs”δημιουργούν διαμάχες για την εξουσία. Τα περισσότερα παιδιά δεν πηγαίνουν στο “Time – Out” ή δεν κάθονται σε αυτό για τον καθορισμένο χρόνο, χωρίς απειλές. Αυτές οι διαμάχες για την εξουσία μολύνουν τη σχέση του γονέα με το παιδί.
- Τα “Time – Outs”δουλεύουν μόνο όταν εκφοβίζουμε ή χειραγωγούμε το παιδί μας. Έτσι όμως χάνουμε την ευκαιρία να βοηθήσουμε το παιδί μας να θέλει να συνεργαστεί, δημιουργώντας μια συνήθεια ανταγωνισμού. Στην ουσία λοιπόν, δεν είναι μία επιλογή πειθαρχίας. Είναι μία επιλογή χειραφέτησης.
- Τα “Time – Outs” μπορεί να κάνουν από την άλλη τα παιδιά να ντρέπονται και τα κάνουν να αισθάνονται σαν να είναι κακοί άνθρωποι που πρέπει να τιμωρηθούν. Η έρευνα απέδειξε σαφώς ότι αυτά τα παιδιά επιλέγουν να ζήσουν πάνω ή κάτω από τις προσδοκίες μας, εναντιωματικά και θυμωμένα.
- Με τα “Time – Outs” το παιδί καταλήγει στο συμπέρασμα ότι δεν είναι ο γονέας με το μέρος του. Το αποτέλεσμα είναι να μη θέλει να συνεργαστεί με το γονιό του και να αυξήσει τις πιθανότητες να μη μάθει να συμπεριφέρεται σωστά.
- Τα “Time – Outs”δεν διδάσκουν την επίλυση ή διόρθωση των προβλημάτων. Θέλουμε να διδάξουμε το παιδί μας να αναγνωρίσει το λάθος του και να κάνει τα πράγματα καλύτερα, αλλά αντίθετα δημιουργείται ένα χάος αντί για μία διόρθωση στη σχέση.
Υπάρχει Αντίποδας; Ας Γνωρίσουμε Το “Time-In”
Την επόμενη φορά που θα προκύπτει η ανάγκη για πειθαρχία, οι γονείς μπορούμε να εξετάσουμε την ώρα “Time-In” αντί για την ώρα “Time – Out”: Τη σφυρηλάτηση δηλαδή μιας σύνδεσης αγάπης, όπoυ οι γονείς καθόμαστε με το παιδί, του μιλάμε ή το παρηγορούμε. Κάποια στιγμή για να ηρεμήσουν τα παιδιά, μπορεί να τους είναι εξαιρετικά πολύτιμο να τα διδάξουμε πώς να σταματήσουν και να προβληματιστούν σχετικά με τη συμπεριφορά τους. Ειδικά για τα μικρότερα παιδιά, ο προβληματισμός δημιουργείται με τη σχέση, όχι με την απομόνωση. Και όλα αυτά θα κάνουν τη γονεϊκότητα πολύ πιο αποτελεσματική και αποδοτική μακροπρόθεσμα.
Πώς λειτουργούν και γιατί είναι πιο αποτελεσματικά τα “Time-In”από τα “Time – Outs”
Οι περισσότεροι από εμάς δεν είμαστε εξοικειωμένοι με τη θετική πειθαρχία. Είναι συχνή η απορία μας: «Είναι δυνατόν να ανταμείψω μία κακή συμπεριφορά;». Κυριαρχεί στον κόσμο η αντίληψη ότι τα “Time – Outs” είναι μία πραγματική τιμωρία, ενώ τα “Time-In” είναι μία αποδοχή της ανεπιθύμητης συμπεριφοράς. Αλλά ας δοκιμάσουμε λίγο αυτή τη μέθοδο και θα δούμε άμεσα αποτελέσματα. Τα “Time-In” οδηγούν στο να μειώνεται σταθερά η μη αποδεκτή συμπεριφορά και βοηθούν στην πρόληψη της επανάληψης της ίδιας συμπεριφοράς από το παιδί. Η εμπειρία μου είναι ότι τα παιδιά μπορούν να μάθουν περισσότερα για τον αυτοέλεγχο τους χρησιμοποιώντας την «γωνίτσα» (το σημείο άνεσης – “Comfort Corner”) μαζί μας από ό, τι αν χρησιμοποιούσαμε τα “Time – Outs”.
Ας δούμε πώς λειτουργούν τα “Time-In” με ένα παράδειγμα από τoν Alfie Kohn. Η 4χρονη κόρη σας βλέπετε ότι δεν είναι στις καλές της σήμερα το πρωί και ενεργεί παράξενα, εκκεντρικά και εριστικά. Εάν είναι δυνατόν, θα πρέπει να παρέμβετε ΠΡΙΝ να κλιμακωθεί αυτή η συμπεριφορά. Αλλά είστε απασχολημένοι, και ελπίζετε ότι θα ηρεμήσει μόνη της. Ξαφνικά όμως, σε μία έκρηξη θυμού ρίχνει το κύπελλο με το γάλα της στο πάτωμα. Θα πρέπει να την στείλουμε σε “Time – Out”; Όχι. Υπάρχει και άλλος τρόπος:
Θα πρέπει αρχικά να συνειδητοποιήσουμε ότι η συμπεριφορά αυτή είναι η κορυφή ενός παγόβουνου και να λάβουμε προληπτικά μέτρα για να την βοηθήσουμε. Αν θα μπορούσε να αρθρώσει τι συμβαίνει, θα μπορούσε πιθανά να πει “Γεια σου, μαμά, μπαμπά, δεν περνάω αυτή τη στιγμή καλά εδώ. Ξύπνησα με αίσθημα γκρίνιας. Έχουν τελειώσει τα αγαπημένα μου δημητριακά. Με στέλνετε στο Προ-Νήπιο και μου πέφτει βαρύ να κάθομαι ήσυχα τόσο μεγάλο μέρος της ημέρας και να ακολουθώ τις οδηγίες της δασκάλας. Η φίλη μου μου είπε ότι δεν θα πάω στο πάρτι των γενεθλίων της, αν δεν παίξω το παιχνίδι που θέλει και με τον τρόπο που θέλει. Και όταν γυρίσω τελικά το σπίτι, το φαγητό δεν είναι ακόμη έτοιμο και έχω και το μικρό αδελφό μου συνεχώς να λέτε πόσο χαριτωμένος είναι και πάντα να τον έχετε στην αγκαλιά σας, ενώ εμένα όλο μου λέτε «περίμενε ένα λεπτό»! Αναρωτιέμαι αν κάποιος εδώ γύρω νοιάζεται καν για μένα! Ίσως θα πρέπει να με δώσετε και να με αντικαταστήσετε με κάποια καλύτερη γιατί απλά δεν είμαι αρκετά καλή για σας!».
Φυσικά, δεν μπορεί να τα πει με αυτό που σκέφτεται με αυτό τον τρόπο. Έτσι, η ίδια αντιδρά με μία δύσκολη συμπεριφορά. Το παιδί μας έχει γεμίσει από φόβους και δάκρυα όλη μέρα, περιμένοντας για μία ευκαιρία να αισθανθεί ασφαλές και να τους αφήσει αυτούς τους φόβους έξω. Τώρα όλα αυτά τα συναισθήματα ξεχειλίζουν και έτσι ξεσπάει σε μία απορρυθμισμένη συμπεριφορά.
Αλλά αυτό που πραγματικά χρειάζεται και έχει ανάγκη είναι να αισθανθεί αγάπη, αποδοχή και να συνδεθεί με εμάς, και ίσως μια ευκαιρία να πάρουμε όλα αυτά τα δάκρυα και τους φόβους από το στήθος της. Έτσι θα πρέπει να επιστρατεύσουμε όλη την κατανόηση και συμπόνια μας. Πρέπει να υπενθυμίσουμε στον εαυτό μας ότι είναι ένα παιδί του οποίου η συμπεριφορά είναι μια κραυγή για βοήθεια. Στην ουσία, όλες οι συμπεριφορές του είναι μία έκκληση για βοήθεια!
Είναι καλό να πούμε: «Τα κύπελλα δεν τα έχουμε για να τα πετάμε κάτω. Περνάς μία δύσκολη στιγμή αγάπη μου. Ας πάμε για λίγο στη γωνίτσα μας να καθίσουμε αγκαλίτσα». Αυτή τη «γωνίτσα» (το σημείο άνεσης) το έχουμε προκαθορισμένο μαζί με το παιδί και στην ουσία είναι ένας ειδικά διαμορφωμένος χώρος που το παιδί αισθάνεται ασφαλές και άνετο, και να καθίσουμε του μαζί τρυφερά. Έτσι θα συνδεθούμε, κάτι που μπορεί να ήταν η μόνη ανάγκη του παιδιού μας. Τα περισσότερα παιδιά χρειάζονται αυτή τη επανασύνδεση καθημερινά, αν αισθάνονται ότι έχουν απομακρυνθεί από εμάς. Μετά τη θερμή φυσική σύνδεση, μπορούμε να γελάσουμε μαζί αν είναι εφικτό, αφού το γέλιο εξατμίζει τις αποθηκευμένες ανησυχίες σχεδόν εξίσου καλά με τα δάκρυα.
Πιθανή αρνητική έκβαση 1: Αν τίποτα από όλα αυτά δεν είναι αρκετό, το παιδί μας θα σας ενημερώσει με έναν απλό τρόπο: με κλιμάκωση των παράπονων και της επιθετικότητας της. Αυτό σημαίνει ότι χρειάζεται ακόμη να κλαίει, και προσπαθεί ακόμα να μας κοντράρει, έτσι ώστε να συνεχίσει να κλαίει. Έτσι, σε αυτό το σημείο, μπορούμε ήρεμα, με κατανόηση και συμπόνια, να ορίσουμε έναν όρο. Οποιοσδήποτε όρος πιάνει. Μπορεί για παράδειγμα να τσαλακώνει τις σελίδες ενός βιβλίου. Τότε ο όρος θα πρέπει να είναι του είδους: «Τσαλακώνεις τις σελίδες του βιβλίου αγάπη μου! Τα βιβλία είναι πολύτιμα, δεν τα τσαλακώνουμε … Βλέπω είσαι αναστατωμένη … Πάμε να βάλουμε το βιβλίο στη θέση του ή μακριά».
Πιθανή αρνητική έκβαση 2: Βάζουμε το βιβλίο μακριά, και αυτή ξεσπά σε κλάματα. Υπενθυμίζουμε στον εαυτό μας ότι τα συναισθήματα δεν είναι κακά, είναι απλά μέρος της ανθρώπινης ύπαρξης. Συγκρατούμε σωματικά το παιδί μας αν χρειαστεί ή από την άλλη πιθανά μένουμε κοντά. ΔΕΝ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΝΑ ΚΑΝΟΥΜΕ ΤΙΠΟΤΑ. Η δουλειά μας είναι απλά να δημιουργήσουμε μία ατμόσφαιρα ασφάλειας έτσι ώστε να μπορεί να αισθανθεί όλα αυτά τα συναισθήματα στη ζεστή παρουσία μας, η οποία θα της επιτρέψει να τα ξεθυμάνει.
Πιθανή αρνητική έκβαση 3: Και αν δεν κλαίει αλλά θυμώνει; Η δουλειά μας είναι να μείνουμε ήρεμοι, έτσι ώστε να νιώθει ασφαλής ότι μπορεί να λειτουργήσει μέσα στην αναστάτωση της. Δείχνουμε τη συμπόνια μας για να δημιουργήσουμε περισσότερη ασφάλεια.
Πιθανή αρνητική έκβαση 4: Αν εκείνη φωνάζει «Μην με κοιτάς», θα το σεβαστούμε αυτό. Προσπαθεί να αποσυνδεθεί για λίγο γιατί στην ασφάλεια της αγάπης μας αυτά τα συναισθήματα εμφανίζονται τόσο έντονα (αυτή είναι η επούλωση του σώματός της).
Πιθανή αρνητική έκβαση 5: Αν εκείνη φωνάζει «Φύγε!» μπορούμε να πούμε «θα κινηθώ λίγο, ακριβώς εδώ … εγώ δεν θα σε αφήσω μόνη με αυτά τα τόσο τρομακτικά συναισθήματα …. είμαι εδώ όταν θα χρειαστείς μια αγκαλιά». Χρησιμοποιούμε τη φωνή μας ως γέφυρα για να της πούμε ότι είναι ασφαλής και εμείς είμαστε απλά εκεί. Καλύτερα να μην μιλάμε πολύ. Μην τη ρωτάμε τι πάει λάθος. Μην πάρουμε τίποτα από όσα λέει προσωπικά. Μιλώντας στέλνουμε τα παιδιά στα κεφάλια τους. Ας τα αφήσουμε τα να μείνουν στην καρδιά τους και ας ανακουφίσουμε τα δάκρυα και τους φόβους τους.
Σύντομα, η καταιγίδα θα έχει περάσει. Το παιδί μας θα είναι στα χέρια μας, θα μας αγκαλιάζει και θα θέλει να ξέρει ότι ακόμα το αγαπάμε. Αυτό όλο θα κάνει το παιδί μας να αισθανθεί τόσο ευγνώμων που υπήρξαμε γι ‘αυτό εκεί και έτσι συνδέεται πάλι με εμάς. Και τότε θα δούμε ότι είναι έτοιμη να καθαρίσει το κύπελλο που έριξε και να ξεπλύνει τον τοίχο.
Μπορούμε να φανταστούμε τι θα γινόταν εάν απλά την τιμωρούσαμε ώστε να μάθει να μην ρίχνει το κύπελλο; Εντελώς περιττή η τιμωρία και στην πραγματικότητα θα αποτύχει. Έχει ήδη μάθει ότι δεν χρειάζεται να ρίξει το κύπελλο την επόμενη φορά. Έχει μάθει όμως και μερικά άλλα πολύ κρίσιμα πράγματα για την ανάπτυξη της κριτικής της σκέψης:
- «Τα συναισθήματα μπορεί κάποια στιγμή να τα νιώθω πάρα πολύ έντονα, αλλά από τη στιγμή που αφήνω τον εαυτό μου να αισθάνεται, φεύγουν και στη συνέχεια ο ήλιος βγαίνει και πάλι». (Να αισθάνομαι άνετα με τα συναισθήματά μου, σημαίνει ότι δεν χρειάζεται να τα πνίγω και έτσι το παιδί μπορεί πραγματικά να αρχίσει να ελέγχει αυτές τις παρορμήσεις, και ως εκ τούτου, η συμπεριφορά του).
- «Οι γονείς μου αγαπούν και με δέχονται ακριβώς όπως είμαι, ακόμη και όταν αισθάνομαι δύσκολα συναισθήματα» (η αίσθηση του «είναι αρκετά καλά ακριβώς όπως είμαι» είναι το θεμέλιο της αυτοεκτίμησης).
- «Όταν αναστατώνομαι, νιώθω μια επείγουσα ανάγκη να δράσω, αλλά δεν είμαι υποχρεωμένη. Είναι καλό να χρειαστεί λίγος χρόνος για να καθίσω με αυτό …. θα βοηθήσει τα συναισθήματα να πάνε μακριά, ώστε να μπορώ να επιλέξω να ενεργήσω με διαφορετικό τρόπο και να έχω μια καλύτερη μέρα» (μαθαίνει δεξιότητες για να ελέγχει τα συναισθήματά του, και ως εκ τούτου, η συμπεριφορά του).
- «Οι γονείς μου είναι στο πλευρό μου. Δεν χρειάζεται να ρίξω το κύπελλο μου, ακόμα και όταν είμαι πραγματικά αναστατωμένη. Οι γονείς μου είναι πάντα έτοιμοι να ακούσουν και να με βοηθήσουν». (Ενίσχυση της εμπιστοσύνης στην εταιρική σχέση γονέα-παιδιού, ώστε το παιδί να θέλει να συνεργαστεί).
- «Αφού ηρεμήσω, μπορώ πάντα να βρω έναν τρόπο να κάνω τα πράγματα καλύτερα». (Αυτό είναι το πρώτο βήμα για την αποδοχή ότι κανείς δεν είναι τέλειος, αλλά μπορούμε πάντα να αναγνωρίσουμε και να διορθώσουμε τα λάθη μας).
Το “Time-in” όπως βλέπουμε δεν είναι τιμωρία. Είναι ένας τρόπος για την ικανοποίηση των αναγκών του παιδιού ώστε να μη χρειάζεται να ενεργεί βίαια. Συγκεκριμένα δίνοντάς του τη σύνδεση που είναι απαραίτητη για να πετύχει την αυτορρύθμιση του. Και το βοηθάμε να επεξεργαστεί τις μεγάλες συγκινήσεις του, έτσι ώστε να είναι έτοιμο να λύσει και να επιδιορθώσει το πρόβλημα.
Είναι δύσκολο να εφαρμοστούν; Μόνο ένα πράγμα χρειάζεται να θυμόμαστε: Είμαστε οι μεγάλοι, είμαστε οι σοφοί, είμαστε αυτοί που διδάσκουμε το παιδί. Δεν είμαστε ανταγωνιστές του. Είμαστε οι μέντορές του! Και αυτό θα το δοκιμάσει! Ίσως και πολλές φορές! Μέχρι να καταλάβει ότι ισχύει!
Πηγές:
http://www.ahaparenting.com/_blog/Parenting_Blog/post/How_To_Transform_Your_Time–Outs_To_Time–Ins/
http://time.com/3404701/discipline–time–out–is–not–good/