Αλεξάνδρου Στράτος, Δ/ντής Προσέγγισης
Στον ρόλο του να βοηθήσουμε και να μεγαλώσουμε τα παιδιά, πολύ συχνά έχω συναντήσει ανθρώπους που θέλουνε παιδιά «ατσαλάκωτα», «τέλεια», με «αποστειρωμένες» συμπεριφορές και με βαθειά τοποθέτηση στην υποχρέωση.
Θεωρούμε πολύ συχνά αυτονόητο ότι το παιδί σκέφτεται όπως σκεφτόμαστε εμείς και πρέπει να αντιδρά όπως αντιδρούμε και εμείς. Λες και το παιδί γεννήθηκε με τη θεωρία του νου και πρέπει να έχει ενσυναίσθηση από τη γέννησή του ακόμα!
Στην ερώτηση “nature or nurture” («φύση ή περιβάλλον»), η απάντηση είναι πολύ απλή: ΚΑΙ ΤΑ ΔΥΟ!
Το παιδί γεννιέται με πολύ προγραμματισμένες λειτουργίες και δυσκολίες. Το «εργοστασιακό του μοντέλο» θα παίξει πολύ σημαντικό ρόλο στην εξέλιξή του: Το παιδί μπορεί να γεννηθεί νευρικό, υποτονικό, ανήσυχο κλπ, κάτι που θα το ακολουθεί ως προδιάθεση για όλη του τη ζωή. Κουβαλάει τα δικά μας γονίδια (τους δικούς μας προδιαθετικούς παράγοντες). Από την άλλη όμως, πιθανά να γεννηθεί με κάποια νευρολογική ή νευροαναπυξιακή δυσκολία η οποία είναι πάθηση: Εγκεφαλική Παράλυση, Αισθητηριακές Δυσλειτουργίες, Διαταραχές Αυτιστικού Φάσματος, Σύνδρομο ΔΕΠ-Υ, Δυσπραξία, Δυσκολίες Νοητικής λειτουργίας, Μαθησιακές δυσκολίες, Ψυχιατρικές δυσκολίες κλπ.
Από την άλλη όμως, το παιδί θα μεγαλώσει στο περιβάλλον που θα το βοηθήσει ή όχι να αναπτύξει δεξιότητες ή από την άλλη να ζήσει με τις «προγραμματισμένες» δυσκολίες του με όσο το δυνατόν πιο λειτουργικό τρόπο. Οι γονείς, οι παιδαγωγοί, οι θεραπευτές, αυτές τις «διορθωτικές» εμπειρίες πρέπει να δώσουν στο παιδί. Να ενθαρρύνουν τα θετικά του στοιχεία και να αποδυναμώσουν τα αδύνατά του.
Για να γίνει αυτό, το πρώτο μας μέλημα είναι να σκεφτούμε το παιδί και τα αναφαίρετα δικαιώματά του! Γιατί είναι ένα παιδί που έτυχε να έχει κάποια πάθηση και όχι μία πάθηση που έτυχε να είναι παιδί. Δεν είναι όλες οι συμπεριφορές πάθηση αλλά η πάθηση από την άλλη, κάνει αυτές τις συμπεριφορές πιο επίμονες και ενοχλητικές!
Τι οφείλουμε αρχικά; Να σκεφτούμε το παιδί σε σχέση και με τον εαυτό μας. Να δούμε τα δικά μας δικαιώματα (ακόμα και σε «μη θετικές» συμπεριφορές) και να τα αναγάγουμε και στο παιδί που –ούτως ή άλλως- είναι πιο εγωκεντρικό και με λιγότερη αίσθηση υποχρέωσης, ζώντας σε ένα περιβάλλον ενήλικο-κεντρικά δυσνόητο! Αν θέλουμε να θυμώσουμε με το παιδί, ας σκεφτούμε αρχικά εμείς κάποια πράγματα στον εαυτό μας.
Μην ξεχνάμε λοιπόν ότι όλοι μας κάνουμε αυτά τα 30 πράγματα:
-Ότι δεν κατανοούμε θέλουμε να το παρατήσουμε
-Ψάχνουμε να απαλλαγούμε από ότι μας ενοχλεί
-Ότι μας δυσκολεύει, ψάχνουμε τρόπους να μην το κάνουμε
-Ότι βαριόμαστε, ψάχνουμε τρόπους να μην το κάνουμε ή να το κάνουμε αργότερα (έχουμε το δικαίωμα κάποιες στιγμές να απολαύσουμε στιγμές και ώρες τεμπελιάς)
-Δεν μας αρέσουν οι εντολές! Προτιμούμε τις προτάσεις
-Χρειαζόμαστε ενθάρρυνση αντί για φωνές όταν κάνουμε ένα λάθος (σε κανέναν δεν αρέσει να του φωνάζουν)
-Έχουμε αγαπημένες ρουτίνες που δεν θέλουμε να μας τις σπάνε ή να τις αλλάζουν
-Έχουμε την ανάγκη κάποιες στιγμές να κάνουμε χαζομάρες
-Θέλουμε κάποιες στιγμές να μείνουμε μόνοι
-Θυμώνουμε κάποιες στιγμές (ο θυμός είναι δικαίωμα του ανθρώπου, όπως είναι και η χαρά)
-Κάνουμε “day-dreaming” κάποιες στιγμές μέσα στην ημέρα ή κατά τη διάρκεια της υποχρέωσής μας
-Όταν είμαστε κουρασμένοι ή ταλαιπωρημένοι, είμαστε ευερέθιστοι στις υποχρεώσεις
-Όταν αποτυγχάνουμε ματαιωνόμαστε και όταν δεν καταφέρνουμε κάτι θυμώνουμε
-Είμαστε κάποιες στιγμές παρορμητικοί και πρέπει να κουραστούμε πολύ για να συγκρατήσουμε τις παρορμήσεις μας
-Δεν αναγνωρίζουμε –ή από την άλλη δεν αποδεχόμαστε- πάντα το λάθος μας όταν το κάνουμε
-Όταν είμαστε έξαλλοι με κάποιον, έχουμε τη διάθεση να τον χτυπήσουμε ή να σπάσουμε κάτι (άσχετα εάν δεν το κάνουμε ή αν προσπαθούμε να μην το κάνουμε)
-Δεν τα καταφέρνουμε πάντα να κυριαρχήσει η λογική μας
-Όταν αισθανόμαστε ένταση, έχουμε την ανάγκη να κινηθούμε
-Έχουμε την ανάγκη να σπάσουμε κάποιους (εδώ στην Ελλάδα θα έλεγα πολλούς) κανόνες (δυστυχώς από μικροί μαθαίνουμε ότι «του Έλληνος ο τράχηλος ζυγόν δεν υποφέρει»)
-Έχουμε την ανάγκη κάποια στιγμή να μπούνε και οι άλλοι στα παπούτσια μας και να μας καταλάβουν (δεν μπορούμε να καταλαβαίνουμε πάντα εμείς τους άλλους)
-Έχουμε την ανάγκη να κοιτάξουμε και λίγο «την πάρτη» μας (καθαρά εγωκεντρικά)
-Έχουμε πολλές στιγμές τα νεύρα μας
-Δεν αντέχουμε να βρισκόμαστε για 8 και 10 ώρες την ημέρα τοποθετημένοι σε απανωτές ή επαναλαμβανόμενες υποχρεώσεις
-Θέλουμε να παίξουμε αντί να κάνουμε την εργασία μας
-Δεν είμαστε πάντα σε θέση να εξηγήσουμε ακριβώς τι μας συμβαίνει ή τι μας τάραξε
-Θα αντιδράσουμε με άσχημο τρόπο εάν μας χαρακτηρίσουν «κακούς» ή «προβληματικούς»
-Θα γίνουμε έξαλλοι εάν μας χτυπήσει κάποιος (ακόμα και αν είναι το πιο αγαπημένο μας πρόσωπο)
-Θα προχωρήσουμε σε οποιαδήποτε αντίδραση –ακόμα και αρνητική- προκειμένου να μας δώσουν σημασία όταν αδιαφορούν για εμάς
-Έχουμε την ανάγκη να μας πούνε λόγια κατανόησης και παρηγοριάς και ενθάρρυνσης ξανά και ξανά και ξανά
-Πεισμώνουμε και «κατεβάζουμε τα ρολά»
Το παιδί δεν είναι ο μικρός ενήλικας. Έχει τις δικές του ανάγκες, έχει τις δικές του σκέψεις και τις δικές του χίμαιρες.
Όλοι μας το κουβαλάμε μέσα μας το παιδί που ήμασταν…
Τι θέλαμε τότε;
Τι σκεφτόμασταν τότε;
Ας του ρίξουμε μία ματιά και ας σταματήσουμε να το πνίγουμε!
Δομή θέλει το παιδί! Κανόνες και παράδειγμα! Όχι «καθωσπρεπισμούς» και «αποστειρωμένες συμπεριφορές».
