Καλό μας μήνα!
Περί σχολικής ετοιμότητας ο λόγος! Αλήθεια, ποια άραγε είναι η μεγάλη διαφορά μεταξύ του Σχολείου και του Νηπιαγωγείου; Έχουμε αναλογιστεί;
5 είναι οι ουσιαστικά μεγάλες διαφορές:
1. Το Νηπιαγωγείο έχει μία εμφανώς «αργή να κατακτηθεί» ύλη. Πολλές επαναλήψεις και συχνές αναστροφές στα παλαιότερα. Η Α΄ Τάξη του Δημοτικού έχει εντατική ύλη που η κατάκτηση της προηγούμενης (που μπορεί να σήμαινε και την ύλη της προηγούμενης ημέρας) θα ορίσει την μάθηση της επόμενης με έναν αυστηρά σειροθετικό τρόπο.
2. Το ωράριο στο Νηπιαγωγείο έχει πολλές ενότητες και διαλείμματα ελεύθερης αυτοδιαχείρισης. Τα παιδιά δεν είναι υποχρεωμένα να κάθονται για πολλές ώρες σε ένα κάθισμα. Στο Δημοτικό, το παιδί αναμένεται να μπορεί να καθίσει σε ένα κάθισμα για τουλάχιστον 45 λεπτά μέχρι το (λυτρωτικό για πολλά) διάλειμμα.
3. Το Νηπιαγωγείο δεν έχει εργασίες για την επόμενη ημέρα στο σπίτι. Στο Δημοτικό το παιδί απαιτείται για –το λιγότερο μία ώρα- να μελετήσει για την επόμενη ημέρα.
4. Το Νηπιαγωγείο δεν έχει τετράδιο με «βαθμούς», «παρατηρήσεις» και «αυτοκόλλητα» που ορίζουν την απόδοση και την ικανότητα του παιδιού. Το Δημοτικό απαιτεί επίδειξη της γνώσης και σκοράρισμά της μέσω των προηγούμενων μεθόδων που αναφέρθηκαν.
5. Στο Νηπιαγωγείο το παιδί μαθαίνει να προσαρμόζει τη συμπεριφορά του με τους συμμαθητές του και τους κανόνες της Τάξης. Στο Δημοτικό αναμένεται το παιδί να γνωρίζει και να έχει οργανώσει τη συμπεριφορά του και να μπορεί να τηρεί τους κανόνες της τάξης.
Η ερώτηση λοιπόν του αν είναι το παιδί έτοιμο, στην ουσία είναι η ερώτηση κατά πόσον το παιδί είναι έτοιμο να μπει σε μία νέα διάσταση για τη ζωή του, μία νέα διάσταση για την «εργασία του». Στην ουσία το παιδί θα πρέπει να έχει μπει στην ψυχολογική σκέψη της «συγκρισιμότητας» αλλά και της «εργατικότητας». Θα πρέπει να είναι ώριμο να ξέρει γιατί μαθαίνει, να συγκρίνεται με τους συμμαθητές του, να αυτοδιαχειρίζεται (να δουλεύει στο σχολείο ανεξάρτητα), να αντέχει και να διαχειρίζεται την αποτυχία του, να αυτοεξυπηρετείται με τα ρούχα και την τσάντα του.
Δεν μιλάμε και για τις γνωστικές έννοιες που πρέπει να κατέχει όσον αφορά την μαθησιακή επίδοση (όπως γνώση γραμμάτων, αριθμών, ποσοτήτων, προσανατολισμός, μνήμη, συγκέντρωση – ολοκλήρωση, δομή ομιλίας, γραφοκινητική ωρίμανση, αισθητικοκινητική ωρίμανση κλπ κλπ κλπ) που μπορείτε να τα βρείτε σε πολλά manuals Αναπτυξιολογίας.
Το ότι είναι έτοιμο ένα παιδί να παρακολουθήσει την Α΄ Δημοτικού, σημαίνει ότι είναι έτοιμο να ανταπεξέλθει σε αυτό το «εργασιακό σύστημα» που θα κρατήσει στη ζωή του 12 χρόνια (Δημοτικό, Γυμνάσιο, Λύκειο). Και όσο πιο έτοιμο είναι, τόσο μικρότερες πιθανότητες έχει να ανοίξει μαθησιακά κενά πριν ακόμα χαράξει η ακαδημαϊκή μάθηση. Μία «προίκα» είναι η σχολική ετοιμότητα. Προίκα που θα κρατήσει 12 χρόνια.
Συχνά λοιπόν οι γονείς έρχονται να εκλέξουν το καλύτερο για το παιδί τους. Είναι έτοιμο να ωριμάσει; Είναι έτοιμο να κουραστεί; Είναι έτοιμο να συγκριθεί; Είναι έτοιμο να αυτοδιαχειριστεί; Είναι έτοιμο να μετρηθεί; Αλλά και από την άλλη: Είναι έτοιμοι οι γονείς να διαχειριστούν τις αποτυχίες του; Είναι έτοιμοι να του δώσουν χρόνο για να μελετήσει; Είναι έτοιμοι να το ενθαρρύνουν; Έχουν την υπομονή αν κάτι δεν πηγαίνει ομαλά στη μάθηση;
Πολύ συχνά αξιολογώ παιδιά που δεν έχουν τη σχολική ετοιμότητα, αλλά και οι γονείς από την άλλη δεν έχουν την ετοιμότητα να δεχτούν μία πιθανή επανάληψη του Νηπιαγωγείου. Συχνά λοιπόν τους ρωτώ: «Τι σημαίνει για εσάς, για τα πιστεύω σας και για τις προσμονές σας μία επανάληψη του Νηπιαγωγείου;». Γιατί πολύ συχνά θα εντάξουμε το παιδί στην Α΄ Δημοτικού επειδή εμείς δεν είμαστε έτοιμοι να δεχτούμε ότι το παιδί μπορεί να χρειαστεί ένα χρόνο παράτασης. Γιατί για εμάς αυτή η πιθανή παράταση, σημαίνει κάτι πολύ κακό.
Χρέος μας ως ειδικοί να γίνουμε οι «συνήγοροι του παιδιού». Χρέος μας να γνωμοδοτήσουμε για τα risk factors για το κάθε ένα παιδί σε σχέση με την ένταξή του στην ανώτερη ακαδημαϊκή βαθμίδα. Όπως και χρέος μας να ενημερώσουμε τους γονείς του παιδιού για τους κινδύνους αυτούς και για τα αδύναμα σημεία του που θα πρέπει να προσέξουν! Γιατί χρέος του κάθε γονέα είναι να είναι και αυτός ο «συνήγορος του παιδιού του». Όχι το παιδί του να γίνει ο «συνήγορος του γονέα». Το παιδί δεν ξέρει το μέλλον. Δεν ξέρει τι σημαίνει «Δημοτικό». Δεν ξέρει τι σημαίνει καθημερινή μελέτη. Δεν ξέρει τι σημαίνει αποτυχία. Ο ενήλικας οφείλει όμως να το γνωρίζει. Και να το προστατέψει αν χρειαστεί.
Η απόφαση μας είναι κάτι σαν τις εκλογές: Θα ψηφίσουμε με βάση τις στενές μας απόψεις ή με βάση το κοινό καλό; Θα ψηφίσουμε εγω-κεντρικά ή με την ομαδική κεντρική συνοχή;
Γιατί τίποτα δεν είναι πιο επικίνδυνο από ένα εκλογικό ή μη «σώμα» χωρίς μυαλό!
Στράτος
