Αλεξάνδρου Στράτος. Δ/ντής Προσέγγισης
Στην φαρέτρα πια της διαφοροδιαγνωστικής προσέγγισης έχει μπει για τα καλά και η οπτικότητα της Αισθητηριακής Επεξεργασίας και των δυσκολιών της σε παιδιά με αναπτυξιακές δυσκολίες.
Έκρινα σκόπιμο λοιπόν να κοιτάξουμε το νόμισμα και από τις 2 πλευρές και να προσεγγίσουμε τις δυσκολίες σε συγκεκριμένους τομείς των παιδιών τόσο από τη μεριά των πρωτογενών, όσο και δευτερογενών συμπτωμάτων που μπορεί να υπάρχουν και είναι καλό να συνυπάρξουν στην διαγνωστική συλλογιστική.
Σε κάθε μία από αυτές τις 6 αρθρογραφήσεις θα υπάρχει αναφορά σε μία διάγνωση με τις αντίστοιχες διαφορο-διαγνωστικές σκέψεις:
Σε αυτό το άρθρο, θα αναφερθούμε στην Αγχώδη Διαταραχή
Αγχώδης Διαταραχή
Αρχίζει στην ηλικία των 6 ετών και εντείνεται στην ηλικία των 8. Εάν το παιδί δείχνει να ανησυχεί υπερβολικά για νέες ρουτίνες και εμπειρίες, συχνά δείχνει κουρασμένο και ευερέθιστο ή κάποιες στιγμές δείχνει εκτός πραγματικότητας, ή αντιμετωπίζει ψυχοσωματικά συμπτώματα, τότε πολύ πιθανά να έχει άγχος. Τα παιδιά με ΔΑΕ έχουν και αυτά άγχος, σχετιζόμενο όμως με συγκεκριμένα ερεθίσματα και προκλήσεις όπως θα δούμε στη συνέχεια.
Για τη διάγνωση της Αγχώδους Διαταραχής, τα κριτήρια κατά το DSM-5 είναι τα εξής:
– ανησυχεί υπερβολικά για το πώς πάνε τα πράγματα στη ζωή του
– δεν μπορεί να σταματήσει να ανησυχεί παρότι προσπαθεί
– αισθάνεται ακούραστο και ξαφνικά καταρρέει.
– εύκολα χάνει τον ειρμό της σκέψης του
– είναι εκκεντρικό ή σε ένταση
– δυσκολεύεται να πέσει για ύπνο ή να μείνει ξύπνιο
-δείχνει κουρασμένο
Θα πρέπει επιπρόσθετα να γίνει διαφοροδιάγνωση με αναπτυξιακή δυσκολία, εάν το άγχος επηρεάζει την καθημερινότητά του παιδιού και εάν δεν οφείλεται σε κάποια φαρμακευτική αγωγή.
Η ΔΙΑΦΟΡΑ ΤΗΣ ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑΚΗΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ
Και εδώ θα πρέπει η διαφοροδιάγνωση να λάβει σοβαρά υπόψιν τις πιθανές δυσκολίες στην αισθητηριακή επεξεργασία που πιθανά επηρεάσουν τη συμπεριφορά του παιδιού. Ας τις δούμε κατά τομέα:
ΔΥΣΚΟΛΙΑ ΠΑΙΔΙΟΥ ΜΕ ΑΓΧΩΔΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ: – ανησυχεί υπερβολικά για το πώς πάνε τα πράγματα στη ζωή του.
ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΗ ΠΑΙΔΙΟΥ ΜΕ ΔΑΕ ΣΤΟ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟ: Πιθανά περνάει πολύ χρόνο να σκέφτεται πώς να αποφύγει μη βολικές και ερεθιστικές αισθητηριακά καταστάσεις (πχ πώς θα τα καταφέρει αύριο στο Σχολείο που το ενοχλούν οι θόρυβοι ή η μεγάλη κίνηση των παιδιών στο διάλλειμμα).
ΔΥΣΚΟΛΙΑ ΠΑΙΔΙΟΥ ΜΕ ΑΓΧΩΔΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ: – δεν μπορεί να σταματήσει να ανησυχεί παρότι προσπαθεί.
ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΗ ΠΑΙΔΙΟΥ ΜΕ ΔΑΕ ΣΤΟ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟ: Εάν κανείς δεν κατανοεί τις ανησυχίες του για ερεθίσματα που θεωρεί επικίνδυνα ή για τη μόνιμη υπερ-διέγερσή του οπότε δεν έχει συμμάχους σε αυτές τις ανησυχίες του.
ΔΥΣΚΟΛΙΑ ΠΑΙΔΙΟΥ ΜΕ ΑΓΧΩΔΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ: – αισθάνεται ακούραστο και ξαφνικά καταρρέει.
ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΗ ΠΑΙΔΙΟΥ ΜΕ ΔΑΕ ΣΤΟ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟ: Εάν είναι υπο-διεγερμένο και πρέπει να κινείται συνεχώς για να παραμείνει διεγερμένο με απώτερο αποτέλεσμα την κόπωσή του.
ΔΥΣΚΟΛΙΑ ΠΑΙΔΙΟΥ ΜΕ ΑΓΧΩΔΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ: – εύκολα χάνει τον ειρμό της σκέψης του.
ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΗ ΠΑΙΔΙΟΥ ΜΕ ΔΑΕ ΣΤΟ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟ: Εάν διαταράσσεται βομβαρδιζόμενο από παρασιτικό αισθητηριακό χείμαρρο στην προσπάθαιά του να διατηρήσει τον ειρμό του ή την εργαζόμενή του μνήμη.
ΔΥΣΚΟΛΙΑ ΠΑΙΔΙΟΥ ΜΕ ΑΓΧΩΔΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ: – είναι εκκεντρικό ή σε ένταση.
ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΗ ΠΑΙΔΙΟΥ ΜΕ ΔΑΕ ΣΤΟ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟ: Εάν δεν μπορεί να αποφύγει την έκθεσή του σε αισθητηριακά άβολες καταστάσεις (μηχανισμός άμυνας ή αντιμετώπισης fff).
ΔΥΣΚΟΛΙΑ ΠΑΙΔΙΟΥ ΜΕ ΑΓΧΩΔΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ: – δυσκολεύεται να πέσει για ύπνο ή να μείνει ξύπνιο.
ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΗ ΠΑΙΔΙΟΥ ΜΕ ΔΑΕ ΣΤΟ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟ: Εάν χρειάζεται ιδιοδεκτικό αυτό-ερεθισμό, κινήσεις ή συγκεκριμένη οπτική ή ακουστική τροποποίηση του περιβάλλοντος για να ηρεμήσει και να κοιμηθεί (αισθητηριακή δίαιτα).
ΔΥΣΚΟΛΙΑ ΠΑΙΔΙΟΥ ΜΕ ΑΓΧΩΔΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ: -δείχνει κουρασμένο.
ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΗ ΠΑΙΔΙΟΥ ΜΕ ΔΑΕ ΣΤΟ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟ: Εάν είναι υπο-διεγερμένο και δεν ξέρει πώς να ενεργοποιηθεί.
Η βασική διαφοροδιαγνωστική τοποθέτηση είναι μόνο μία: Εάν κατανοήσουμε τι μηχανισμούς και τι ερεθίσματα χρειάζεται για να ηρεμήσει (με πιθανή εφαρμογή αισθητηριακής δίαιτας από έναν Εργοθεραπευτή), τότε το παιδί με ΔΑΕ θα ηρεμήσει, σε αντίθεση με το παιδί με αγχώδη διαταραχή που θα συνεχίσει να είναι ανήσυχο, αφού η δυσκολία είναι περισσότερο top-down και όχι bottom-up.
Για όλους τους παραπάνω λόγους: Παρατηρείστε πολύ προσεχτικά το παιδί πριν βγάλετε εύκολα συμπεράσματα.
Πηγές:
American Psychiatric Association. “Διαγνωστικά Κριτήρια από DSM-5″. Εκδ. Λίτσας
Delaney Tara (2008). “The Sensory Processing Disorders Answer Book”. Sourcebook
Kranowits C.S. (1998) : “The out-of-sync child”. Skylight Press
Miller lucy-Jane (2007) : “Sensational kids”. Penguine Group
Mulligan Shelley E. (2014): “Occupational Therapy Evaluation for Children: A Pocket Guide
Mauro Terri (2014). “Everything Parent’s Guide To Sensory Processing Disorder”. Adam’s Media
Roley S.S., Blanche E., Schaaf R.C. (2001) :“Sensory Integration with diverse populations”. Therapy Skill Builders
