Κοινωνικά / επικοινωνιακά σημεία εγρήγορσης:
Αν το παιδί σας εμφανίζει κάποιο από τα ακόλουθα σημεία, παρακαλώ αναλογιστείτε την πιθανότητα μίας άμεσης αξιολόγησης.
• Δεν χαμογελά ούτε εμφανίζει ‘’ζεστές’’, χαρούμενες εκφράσεις ως τους 6 μήνες.
• Δεν αντιδρά σε ήχους, δεν στρέφει το κεφάλι του προς την πηγή παραγωγής των ήχων ως τους 6 μήνες.
• Δεν δείχνει να αναγνωρίζει οικείες ή γνώριμες φωνές ως τους 6 μήνες.
• Δεν χρησιμοποιεί παραλλαγή κλάματος για να εκφράσει διαφορετικές ανάγκες και επιθυμίες ως 6 μηνών.
• Δεν εμφανίζει ποικιλία συχνότητας ή έντασης στους ήχους του εώς 6 μηνών.
• Δεν εμφανίζει μίμηση ήχων (γλωσσικών ή μη) , χαμόγελων ή άλλων εκφράσεων προσώπου ως τους 9 μήνες
• Δεν παίζει φωνητικά κοινωνικά παιχνίδια ( π.χ. κουκου- τσα) ως τους 12 μήνες
• Δεν έχει εμφανίσει βάβισμα ως την ηλικία των 12 μηνών (παραγωγή γλωσσικών συλλαβών σε αυτόνομο ή κοινό φωνητικό παιχνίδι)
• Δεν έχει μετατρέψει το βάβισμα του σε νεολογισμούς (π.χ. ψευδολέξεις δίχως νόημα ή σταθερή αναφορά) ως τους 12 μήνες.
• Δεν κατανοεί απλές εντολές (πχ έλα, κοίτα, κάτσε) ως τους 12 μήνες.
• Δεν εμφανίζει χειρονομίες οι οποίες να έχουν κοινωνικό / επικοινωνιακό σκοπό, όπως κατάδειξη, χαιρετισμό ως 12 μηνών.
• Δεν χρησιμοποιεί ποικιλία ήχων για να στρέψει την προσοχή των άλλων σε κάτι που το ενδιαφέρει ως τους 18 μήνες.
• Δεν παράγει σταθερές λέξεις ως 16 μηνών (ως λέξη δεχόμαστε την σταθερή κατονομασία αντικειμένου ή πράξης ακόμα και αν χρησιμοποιείται ψευδολέξη από το παιδί) ως 18 μηνών.
• Δεν χρησιμοποιεί τουλάχιστον 4 διαφορετικά σύμφωνα όταν βαβίζει ( στην ελληνική πρώιμα σύμφωνα κατάκτησης θεωρούνται τα: π, μπ, μ, ν ) ως 18 μηνών.
• Δεν δείχνει να γνωρίζει τα ονόματα οικείων προσώπων ή μελών του σώματος με το να τα κοιτάζει όταν τα ονομάζουμε ή να τα δείχνει ως 18 μηνών.
• Δεν δείχνει να γνωρίζει τη σωστή λειτουργία και χρήση απλών καθημερινών αντικειμένων κατά τη διάρκεια παιχνιδιού (πχ χρήση κουταλιού) ως 24 τους μήνες.
• Δεν παράγει αυθόρμητα (όχι από μίμηση) φράσεις 2 λέξεων οι οποίες φέρουν νόημα (λ.χ. μαμά μαμ, θέλω άτα, θέλω νερό) ως την ηλικία των 24 μηνών.
• Δεν χρησιμοποιεί προσωπικές αντωνυμίες ως τους 24 μήνες.
• Δεν γίνεται καταληπτή η ομιλία του παιδιού σε ποσοστό μεγαλύτερο του 50% από μη εξοικειωμένο ακροατή ως τους 24 μήνες.
• Δεν απολαμβάνει την παρέα παιδιών ίδιας ηλικίας και δεν ενδιαφέρεται να παίξει μαζί τους ως τους 24 μήνες.
• Δεν αναζητά γνωστά αντικείμενα στο χώρο που δεν βρίσκονται σε εμφανές σημείο όταν του ζητηθεί ως τους 24 μήνες.
• Δεν απαντά σε ερωτήσεις τύπου ΄΄τί , ποιός, πού΄΄ως 36 μηνών.
• Δεν ζητάει αντιμείμενα με το όνομα τους ως 36 μηνών.
• Δεν παράγει προτάσεις 3-4 λέξεων ως 36 μηνών.
• Δεν χρησιμοποιεί κάποια άρθρα ή προθέσεις ή ενικούς πληθυντικούς και αρνήσεις ως 36 μηνών.
• Δεν εκφράζει τα συναισθήματα του μέσω του λόγου από 36 μηνών και άνω.
• Δεν συνειδητοποιεί (έστω αδρά) το παρελθόν και το μέλλον και δεν είναι σε θέση να σειροθετήσει χρονικά 2 γεγονότα από 36 μηνών και άνω.
• Δεν είναι σχεδόν απόλυτα κατανοητός ο λόγος του από τρίτους από 36 μηνών και άνω.
• Δεν κάνει συνήθως σωστή χρήση βασικής συντακτικής και γραμματικής δομής στον λόγο του από 36 μηνών και άνω.
• Απώλεια λόγου, βαβίσματος ή κοινωνικών δεξιοτήτων σε οποιαδήποτε ηλικία.
* «πολλοί γονείς μου λένε ότι πίστευαν πως υπήρχε κάποιο πρόβλημα με την γλωσσική / επικοινωνιακή ανάπτυξη του παιδιού στην ηλικία 14-15 μηνών και μου έλεγαν να περιμένουμε διότι αρκετές φορές κάποια παιδιά ξεπερνούν τις όποιες δυσκολίες εμφανίζουν από μόνα τους. Πρέπει να γίνει η διάκριση ανάμεσα σε σημαντικά αναπτυξιακά σημεία τα οποία δεν έχει κατακτήσει ένα παιδί και σε λιγότερα σημαντικά σημεία στα οποία υπάρχει περιθώριο αναμονής. Για τα σημαντικά αναπτυξιακά σημεία τα οποία δεν έχουν κατακτηθεί από το παιδί θα πρέπει να δράσουμε άμεσα και όχι να περιμένουμε.» (Stanley I. Greeenspan, MD, Παιδοψυχίατρος).
