Temple Grandin (δανεισμένο από την επίσημη ιστοσελίδα της. Επεξεργασία κειμένου Αλεξάνδρου Στράτος, Κέντρο ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ)
Διαφορετικοί τύποι σκέψης στον αυτισμό
Πρόσφατες μελέτες σχετικά με τον εγκέφαλο, και ειδικά στους εγκεφάλους των ανθρώπων που έχουν διαγνωστεί με διαταραχές του φάσματος του αυτισμού (ΔΑΦ), έχουν ρίξει φως για το φυσιολογικό υπόβαθρο των σκέψεων και των συναισθημάτων μας. Είμαστε πιο ενήμεροι για τον τρόπο με τον οποίο γίνονται νευροσυνάψεις και το βαθμό στον οποίο η βιολογία επηρεάζει τη συμπεριφορά.
Όταν ήμουν πολύ νεότερη, υπέθετα ότι όλοι αντιλαμβάνονταν τον κόσμο με τον ίδιο τρόπο που έκανα εγώ, ότι όλοι σκέφτονταν με εικόνες. Όταν ήμουν νέα ακόμη στο επάγγελμα, είχα έναν μεγάλο τσακωμό με έναν μηχανικό σε μια εγκατάσταση παραγωγής συσκευασίας κρέατος όταν του είπα ότι ήταν χαζός. Είχε σχεδιάσει ένα κομμάτι του εξοπλισμού που είχαν προφανείς αδυναμίες. Ο οπτικός τρόπος σκέψης μου, μου δίνει τη δυνατότητα να κάνω «δοκιμαστική λειτουργία» στο κεφάλι μου ένα κομμάτι του εξοπλισμού που έχω σχεδιάσει, ακριβώς όπως ένα σύστημα εικονικής πραγματικότητας του υπολογιστή. Μπορώ έτσι να βρω τα λάθη πριν από την κατασκευή όταν το κάνω αυτό. Τώρα συνειδητοποιώ ότι το πρόβλημα του δεν ήταν ότι ήταν χαζός. Ήταν απλά ότι του έλειπε η οπτική σκέψη. Μου πήρε χρόνια για να μάθω ότι η πλειοψηφία των ανθρώπων δεν μπορούν να το κάνουν αυτό, και ότι οι δεξιότητες οπτικοποίηση σε μερικούς ανθρώπους είναι σχεδόν ανύπαρκτες.
Όλα τα μυαλά των ανθρώπων που βρίσκονται στο φάσμα του αυτισμού είναι προσανατολισμένα σε λεπτομέρειες, αλλά η εξειδίκευσή τους ποικίλλει. Με την συζήτηση με πολλούς ανθρώπους εντός και εκτός του φάσματος, έχω μάθει ότι υπάρχουν τρεις διαφορετικοί τύποι εξειδικευμένης σκέψης:
1. Οπτική σκέψη – σκέψη σε εικόνες, όπως η δική μου
2. Μουσική και Μαθηματική σκέψη
3. Λεκτικής λογικής σκέψη
Δεδομένου ότι ο αυτισμός είναι τόσο πολυποίκιλος, μπορεί να υπάρχουν συνδυασμοί των διαφόρων τύπων. Η σημασία της κατανόησης αυτών των τριών τρόπων σκέψης μπαίνει στο παιχνίδι όταν προσπαθούμε να διδάξουμε τα παιδιά με ΔΑΦ. Στρατηγικές που αξιοποιούν την περιοχή και τον τρόπο σκέψης του παιδιού θα είναι πιο αποτελεσματικές. Αυτό είναι πολύ σημαντικό για τις ηλικίες μεταξύ των πέντε και οκτώ ετών. Σε παιδιά ηλικίας μικρότερης των πέντε, είναι συχνά δύσκολο να εντοπιστεί ο τρόπος σκέψης τους και οι δυνατότητες τους, παρ’ότι υπάρχουν.
ΟΠΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΑΣΤΕΣ
Αυτά τα παιδιά αγαπούν συχνά την τέχνη και τις κατασκευές όπως πχ με Lego ή κύβους. Εύκολα βυθίζονται στα έργα τους. Μαθηματικές έννοιες όπως η πρόσθεση και η αφαίρεση πρέπει να διδάσκονται ξεκινώντας με συγκεκριμένα αντικείμενα που το παιδί να μπορεί να αγγίξει. Θα πρέπει να ενθαρρύνουμε το σχέδιο και άλλες δεξιότητες τέχνης των παιδιών. Εάν ένα παιδί ζωγραφίζει μόνο ένας πράγμα όπως πχ τα αεροπλάνα ή τα τρένα, είναι καλό να το ενθαρρύνουμε να φτιάξει και άλλα συναφή αντικείμενα, όπως οι διάδρομοι του αερολιμένα, ή τα αυτοκίνητα που παρκάρουν στο αεροδρόμιο ή τους ανθρώπους που περιμένουν στο σταθμό του τρένου. Αυτή η διεύρυνση των αναδυομένων δεξιοτήτων βοηθά το παιδί να είναι πιο ευέλικτο στον τρόπο σκέψης του. Να γνωρίζετε ότι σε αυτά τα παιδιά οι λεκτικές αντιδράσεις μπορεί να πάρουν περισσότερο χρόνο για να αναδυθούν, καθώς κάθε απαίτηση πρέπει να μεταφραστεί από τα λόγια στις φωτογραφίες για να μπορέσουν να τις επεξεργαστούν και στη συνέχεια η απάντηση πρέπει να μεταφραστεί από τις εικόνες σε λέξεις πριν μιλήσει.
ΜΟΥΣΙΚΟΙ ΚΑΙ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΑΣΤΕΣ
Στις διαδικασίες σκέψης αυτών των παιδιών κυριαρχούν μοτίβα αντί για εικόνες. Και οι δύο τύποι (μουσική και μαθηματικά) είναι ένας κόσμος μοτίβων και προτύπων> Τα παιδιά και στους δύο αυτούς τύπους πιστεύουν ότι μόνο έτσι μπορούν να βρουν τη σχέση μεταξύ των δεδομένων του κόσμου. Είναι σαν την εύρεση σχέσεων μεταξύ των αριθμών ή στις μουσικές νότες. Κάποια παιδιά μπορεί να έχουν δεξιότητες μαθηματικού υπολογισμού ή να είναι σε θέση να αναπαράξουν (παίξουν ή μουρμουρίσουν) ένα μουσικό κομμάτι που το άκουσαν μόνο μία φορά. Αναδύονται μουσικά ταλέντα συχνά χωρίς επίσημη διδασκαλία. Πολλά από αυτά τα παιδιά μπορούν να διδαχθούν με μαθηματικές σχέσεις, με πίνακες διπλής εισόδου, με κομπιούτερ και με μουσική.
ΛΕΚΤΙΚΟ-ΛΟΓΙΚΟΙ ΣΤΟΧΑΣΤΕΣ
Αυτά τα παιδιά αγαπούν τους καταλόγους και τους αριθμούς. Συχνά θα απομνημονεύσουν δρομολόγια λεωφορείων, ημερολόγια, γεγονότα στην ιστορία. Οι περιοχές ενδιαφέροντος περιλαμβάνουν συχνά την ιστορία, τη γεωγραφία, τον καιρό και τα αθλητικά στατιστικά. Οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί μπορούν να χρησιμοποιήσουν αυτά τα ταλέντα τους ως κίνητρο για την εκμάθηση λιγότερο ενδιαφερουσών ακαδημαϊκών περιοχών. Μερικοί λεκτικοί στοχαστές είναι διάνοιες στην εκμάθηση πολλών διαφορετικών ξένων γλωσσών.
Τα πρότυπα σκέψης των ατόμων με ΔΑΦ διαφέρουν σημαντικά από τον τρόπο με τον οποίο σκέφτονται οι «νευροτυπικοί» άνθρωποι. Εξαιτίας αυτού, η πολύ μεγάλη έμφαση σε αυτό που «δεν μπορούν να κάνουν» στην ουσία δεν έχει κανένα αποτέλεσμα. Ο δρόμος για να σημειωθεί πρόοδος κατά την διδασκαλία αυτών των ατόμων είναι οι γονείς, οι εκπαιδευτικοί και οι γονείς να εργάζονται για την οικοδόμηση των ισχυρών νησίδων δεξιοτήτων του παιδιού και να διδάσκουν με τρόπο που να ευθυγραμμίζεται με το βασικό πρότυπο σκέψης τους.
