ΝΙΚΗΤΟΠΟΥΛΟΥ ΧΡΙΣΤΙΝΑ, ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΥΤΡΙΑ ΚΕΝΤΡΟ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ
Anna V. Sosa. JAMA Pediatr.(2015)
Η ποιότητα και ο αριθμός των γλωσσικών ερεθισμάτων που δέχεται ένα παιδί στην πρώιμη ηλικία, είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με την ανάπτυξη των γλωσσικών του δεξιοτήτων και κατ’ επέκταση την ανάγνωση, γραφή και γενικότερη ακαδημαϊκή επιτυχία (Hart & Risley, 2003). Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η μητρική ανταπόκριση, καθώς και ο αριθμός των συζητήσεων «ενήλικα- παιδιού». Εκτός από οικογενειακούς παράγοντες, όπως το γονεϊκό μορφωτικό επίπεδο και την κοινωνικοοικονομική κατάσταση, υπάρχουν πολλά ερευνητικά ερωτήματα όσον αφορά τις καθημερινές δραστηριότητες που προάγουν την ποσοτική και ποιοτική αλληλεπίδραση γονιών και παιδιών. Η έκθεση στην τηλεόραση έχει συνδεθεί με τη μειωμένη εισροή εποικοδομητικών γλωσσικών ερεθισμάτων. Η ενασχόληση παιδιών, ηλικίας μικρότερης των 2 ετών, με τα ηλεκτρονικά μέσα, επηρεάζει αρνητικά την γλωσσική ανάπτυξη, πιθανότατα διότι τα μέσα αυτά δεν προάγουν τις επικοινωνιακές ευκαιρίες για αλληλεπίδραση (Tanimura et al, 2007). Αντιθέτως η ανάγνωση βιβλίων και το παιχνίδι, αποτελούν δραστηριότητες που κρίνονται απαραίτητες για την ανάπτυξη των επικοινωνιακών και γλωσσικών δεξιοτήτων (Christakis et al, 2007). Δυστυχώς ο χρόνος ενασχόλησης των γονιών με τα παιδιά είναι περιορισμένος λόγω οικονομικών, εργασιακών, κ.α. παραγόντων.
Συγχρόνως οι γονείς βομβαρδίζονται από διαφημίσεις προϊόντων, που δηλώνουν ότι ενισχύουν την γλωσσική ανάπτυξη στην πρώιμη ηλικία. Συνήθως τα παιχνίδια αυτά είναι ηλεκτρονικά, παράγοντας ήχους, μουσική και μαγνητοφωνημένες λέξεις και φράσεις. Άλλες επιλογές αποτελούν τα τουβλάκια, πάζλ και γενικότερα παιχνίδια που προάγουν το συμβολικό παιχνίδι (κούκλες, σετ φλιτζανιών- τσαγιέρα). Συχνά παιδιατρικές ειδικότητες καλούνται να προτείνουν παιχνίδια και σε πολλές περιπτώσεις για παιδιά, τα οποία δεν ενδιαφέρονται ιδιαιτέρως για βιβλιανάγνωση.
Τελευταία έρευνα που πραγματοποιήθηκε διερεύνησε το βαθμό στον οποίο τα ηλεκτρονικά παιχνίδια συνδέονται με την λεκτική αλληλεπίδραση των γονιών με τα παιδιά τους, η οποία κρίνεται απαραίτητη για την γνωστική τους ανάπτυξη. Στην έρευνα συμμετείχαν 26 δυάδες γονιού- παιδιού (ηλικίας 10- 16 μηνών), κατά τη διάρκεια της οποίας τους δόθηκαν τριών ειδών παιχνίδια: ηλεκτρονικά, όπως παιδικοί υπολογιστές, κινητά, φάρμα με μαγνητοφωνημένες φράσεις, παραδοσιακά, όπως τουβλάκια, ζωάκια και πάζλ και μεγάλα βιβλία για χρώματα, σχήματα και ζώα. Το παιχνίδι διαρκούσε 15 λεπτά, δύο φορές την ημέρα, χρησιμοποιώντας τα τρία διαφορετικά είδη παιχνιδιών που τους δόθηκαν. Η αλληλεπίδραση αυτή είχε μαγνητοφωνηθεί, καθώς οι ερευνητές επιζητούσαν να αποτυπώσουν στιγμές παιχνιδιού που ανταποκρίνονταν στην πραγματικότητα, χωρίς την παρουσία των ιδίων.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, κατά τη χρήση των ηλεκτρονικών παιχνιδιών, οι γονείς παρήγαγαν 40 λέξεις ανά λεπτό, των παραδοσιακών παιχνιδιών παρήγαγαν 56 λέξεις ανά λεπτό και 67 λέξεις ανά λεπτό με την ανάγνωση βιβλίων. Ακόμη και η σχετικότητα των λέξεων που παρήγαγαν οι γονείς με το κάθε παιχνίδι, παρουσίαζε αποκλίσεις. Συγκεκριμένα η ενασχόληση γονιών- παιδιών με ηλεκτρονικά παιχνίδια, οδηγούσε στον παραγκωνισμό των γονιών. Το γεγονός αυτό είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό, καθώς δεν υπάρχουν πολλές αποδείξεις, σχετικά με την εκμάθηση του λεξιλογίου από ηλεκτρονικά μέσα ή από τη μη ανθρώπινη αλληλεπίδραση. Αντιθέτως η ενασχόληση με παραδοσιακά παιχνίδια και βιβλία, συνέβαλε σε ποιοτική αλληλεπίδραση, εναλλαγή σειράς, παραγωγή φράσεων, ανάπτυξη θεμάτων σχετιζόμενων με τα βιβλία και μοίρασμα προσοχής. Κατά τη διάρκεια της έρευνας, παρουσιάστηκαν κάποιοι περιορισμοί, όπως το μικρό δείγμα, η ποικιλία των κοινωνικοοικονομικών επιπέδων, οι πολιτισμικές διαφορές των γονιών και το περιορισμένο ηλικιακό εύρος των παιδιών συμμετεχόντων (Milteer & Ginsburg, 2012). Τα αποτελέσματα της έρευνας αποθαρρύνουν την αποκλειστική αγορά ηλεκτρονικών παιχνιδιών, τα οποία χαρακτηρίζονται ως εκπαιδευτικά. Η ενασχόληση με παραδοσιακά παιχνίδια και με βιβλία, οδηγεί σε ανεπτυγμένες επικοινωνιακές και γλωσσικές δεξιότητες, οι οποίες κατ’ επέκταση είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με τις κοινωνικές δεξιότητες και την μελλοντική ακαδημαϊκή επίδοση των παιδιών (Ginsburg, 2007).
Βιβλιογραφία:
Hart B, Risley T. The early catastrophe. Am Educ. 2003;27(4):6-9.
Tanimura M, Okuma K, Kyoshima K. Television viewing, reduced parental utterance, and delayed speech development in infants and young children. Arch Pediatr Adolesc Med. 2007;161(6):618-619.
Christakis DA, Zimmerman GJ, Garrison MM. Effect of block play on language acquisition and attention in toddlers: a pilot randomized controlled trial. Arch Pediatr Adolesc Med. 2007;161(10):967-971.
Milteer RM, Ginsburg KR; Council on Communications and Media; Committee on Psychosocial Aspects of Child and Family Health. The importance of play in promoting healthy child development and maintaining strong parent- child bond: focus on children in poverty. Pediatrics. 2012; 129 (1):e204-e213.
Ginsburg KR; American Academy of Pediatrics Committee on Communications; American Academy of Pediatrics Committee on Psychosocial Aspects of Child and Family Health. The importance of play in promoting healthy child development and maintaining strong parent- child bonds. Pediatrics.2007;119(1:182-191).
