Επιμέλεια Ανδριοπούλου Θεώνη, Ψυχολόγος-Ψυχοπαιδαγωγός, κέντρο Προσέγγιση
Η σωστή διαπαιδαγώγηση απαιτεί κάτι περισσότερο από τη διάνοια ή τη σκέψη. Αγγίζει μία διάσταση της προσωπικότητας, η οποία αγνοήθηκε από όλους εκείνους που παρείχαν συμβουλευτικές υπηρεσίες στους γονείς τα τελευταία τριάντα χρόνια. Απαιτεί συναίσθημα.
Συναίσθημα είναι μία σύνθετη κατάσταση που αφορά σε μια αυξημένη αντίληψη ενός αντικειμένου ή μιας κατάστασης, σωματικές αλλαγές μεγάλης διάρκειας, εκτίμηση που κατευθύνεται προς την προσέγγιση ή την αποφυγή. Επιπλέον, η ανάγκη για πράξη είναι μία από τις ισχυρότερες υποκειμενικές εμπειρίες του συναισθήματος.
Την τελευταία δεκαετία η επιστήμη προχώρησε σε μια εντυπωσιακή, σε αριθμό και σημασία, σειρά ανακαλύψεων σχετικά με τον ρόλο των συναισθημάτων στη ζωή μας. Περισσότερο και από τον Δείκτη Νοημοσύνης, το γνωστό σε όλους μας IQ, η συναισθηματική επίγνωση και η ικανότητα του ατόμου να χειρίζεται τα συναισθήματά του καθορίζουν την επιτυχία και την ευτυχία στην ζωή, συμπεριλαμβανομένων των οικογενειακών σχέσεων. Οι γονείς που διαθέτουν «συναισθηματική νοημοσύνη» – όπως την αποκαλούν πολλοί σήμερα- σημαίνει ότι έχουν επίγνωση των συναισθημάτων των παιδιών τους, μπορούν να δείξουν ενσυναίσθηση, να τα καθησυχάσουν και να τα καθοδηγήσουν. Για τα παιδιά, που διδάσκονται τα περισσότερα συναισθηματικά μαθήματα από τους γονείς τους, η συναισθηματική νοημοσύνη σημαίνει ότι είναι ικανά να ελέγχουν τις παρορμήσεις τους, να αναβάλλουν για αργότερα την ικανοποίησή τους, να βρίσκουν για τον εαυτό τους κίνητρα, να κατανοούν τα κοινωνικά σήματα των άλλων ανθρώπων και να αντιμετωπίζουν πιο εύκολα τα «σκαμπανεβάσματα» της ζωής.
Οι γονείς που εφαρμόζουν την συναισθηματική αγωγή στα παιδιά τους:
- Έχουν επίγνωση των συναισθημάτων των παιδιών τους.
- Βλέπουν τα αρνητικά συναίσθημα του παιδιού τους ως μία ευκαιρία για οικειότητα και διδασκαλία. Θεωρούν ότι η έκφραση των αρνητικών συναισθημάτων αποτελεί έναν σημαντικό τομέα διαπαιδαγώγησης.
- Μπορούν να αφιερώσουν χρόνο σε ένα λυπημένο, θυμωμένο ή φοβισμένο παιδί. Δεν ανησυχούν όταν αυτό εκφράζει τα συναισθήματά του.
- Έχουν επίγνωση κι εκτιμούν τα δικά τους συναισθήματα.
- Είναι ευαίσθητοι στην εκάστοτε, έστω και ανεπαίσθητη, συναισθηματική κατάσταση του παιδιού τους. Σέβονται και δεν περιγελούν τα συναισθήματα των παιδιών τους.
- Δεν αισθάνονται σύγχυση ή άγχος όταν αντιμετωπίζουν την έκφραση των συναισθημάτων των παιδιών τους. Γνωρίζουν τι πρέπει να κάνουν.
- Ακούν προσεκτικά, δείχνουν ενσυναίσθηση κι αναγνωρίζουν τα αρνητικά συναισθήματα του παιδιού.
- Βοηθούν το παιδί να βρει λέξεις για να κατονομάσει τα συναισθήματα του. Δεν λένε στο παιδί πώς πρέπει να αισθάνεται.
- Θέτουν όρια και ταυτόχρονα εξετάζουν κάποιες στρατηγικές για την επίλυση του συγκεκριμένου προβλήματος.
Τα αποτελέσματα της συναισθηματικής αγωγής στα παιδιά είναι ότι μαθαίνουν να εμπιστεύονται και να χειρίζονται τα συναισθήματα τους, αλλά και να λύνουν τα προβλήματά τους. Αποκτούν μεγαλύτερη αυτοεκτίμηση, αναπτύσσουν σημαντικές ικανότητες μάθησης κι έχουν καλές σχέσεις με τους άλλους. Με λίγα λόγια, είναι συναισθηματικά υγιέστερα και γίνονται πιο ευτυχισμένα στην ενήλικη ζωή τους.
Πηγή: John Gottman , «Η συναισθηματική νοημοσύνη των παιδιών»
