Επιμέλεια κειμένου-μετάφραση : Οικονόμου Ηλέκτρα, Εργοθεραπεύτρια, Κέντρο ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ
Τίτλος πρωτοτύπου: Symptoms of Autism in Girls. Autism in Girls May Look Different from Autism in Boys. By Lisa Jo Rudy . Updated October 01, 2019
Τα στατιστικά στοιχεία και ο επιπολασμός στις Διαταραχές Αυτιστικού Φάσματος (ΔΑΦ) δίνουν αναλογία 4/1 έως 5/1 στα αγόρια σε σχέση με τα κορίτσια. Από την άλλη όμως, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι τα κορίτσια δεν είναι εύκολο να διαγνωσθούν, ιδιαίτερα στις περιπτώσεις αυτισμού υψηλής λειτουργικότητας (ΥΛΑ)..
Τα κορίτσια που έχουν εμφανή συμπτώματα, όπως ξεκάθαρες αυτο-ρυθμιστικές συμπεριφορές, καθαρές δυσκολίες στην ομιλία και τη γλώσσα, σοβαρές δυσκολίες κοινωνικής επικοινωνίας ή σημαντικές γνωστικές δυσκολίες, συνήθως αξιολογούνται και διαγιγνώσκονται σε μικρή ηλικία. Τα κορίτσια όμως που τα συμπτώματα δεν είναι εμφανή ή το νοητικό τους δυναμικό τους επιτρέπει να τα καλύψουν, μπορεί να διαγνωσθούν κυρίως στην προεφηβεία ή στην εφηβεία.
Η κουλτούρα μας μπορεί να ευθύνεται ως ένα βαθμό, για μερικές διαγνώσεις που δεν έχουν δοθεί σε κορίτσια. Σε γενικές γραμμές, τα κορίτσια αναμένεται να είναι πιο ήσυχα και λιγότερο επιθετικά από τα αγόρια. Ένα κορίτσι που φαίνεται να είναι ντροπαλό και κλείνεται στον εαυτό του, μπορεί να θεωρηθεί ως μία αποδεκτή ή αναμενόμενη συμπεριφορά που να χαρακτηριστεί “κοριτσίστικη”, ενώ ένα αγόρι με τις ίδιες συμπεριφορές θεωρείται μάλλον «διαφορετικό». Ομοίως, ένα κορίτσι που δεν εμπλέκεται και δείχνει “αφηρημένο” και μη δεσμευμένο σε μία διαδικασία/σχέση/δραστηριότητα περιγράφεται συχνά ως “γλυκά ονειροπόλο”, ενώ ένα αγόρι με παρόμοιες συμπεριφορές μπορεί να πάρει αρνητικό χαρακτηρισμό ή κριτική.
Σημάδια που μπορεί να προδόσουν διαταραχή αυτιστικού φάσματος (ΔΑΦ) στα κορίτσια:
Κανένα σύμπτωμα από μόνο του δεν αρκεί για να σκεφτούμε μία διαταραχή. Επιπλέον, ενώ ορισμένα συμπτώματα μπορεί να γίνουν όλο και πιο εμφανή στον παρατηρητή, καθώς το κορίτσι μεγαλώνει, θα πρέπει να είμαστε σε θέση να κοιτάξουμε πίσω και να σκεφτούμε αν ήταν παρόντα από τα παιδικά του χρόνια. Τα συμπτώματα, επιπλέον, πρέπει να είναι αρκετά σοβαρά ώστε να επηρεάζουν την καθημερινή του λειτουργικότητα. Με άλλα λόγια, εάν το κορίτσι παρουσιάζει ένα ή δύο από τα συμπτώματα του συνδρόμου, αλλά είναι καλά προσαρμοσμένο και λειτουργικό, πιθανά να μην ανήκει στο φάσμα της διαταραχής.
Εάν βλέπετε παρόντα πολλά από τα συμπτώματα τα οποία παραμένουν και επηρεάζουν τη λειτουργικότητα του παιδιού σας στην καθημερινή του ζωή τότε καλό θα ήταν να γίνει μία αξιολόγηση προκειμένου να διαπιστωθεί αν ανήκει ή όχι στη διαταραχή.
Σημάδια στα κορίτσια που μπορεί να παραπέμπουν σε ΔΑΦ:
– βασίζεται σε άλλα παιδιά (συνήθως κορίτσια) για να τα ακολουθήσει και/ ή να μιλήσουν γι ‘αυτήν καθ’ όλη τη διάρκεια της σχολικής μέρας.
– δείχνει να έχει “έμμονα” και περιορισμένα ενδιαφέροντα που είναι πολύ συγκεκριμένα και αυστηρά. Για παράδειγμα, ενώ πολλά κορίτσια μπορεί να είναι “fan” μιας συγκεκριμένης τηλεοπτικής εκπομπής, ένα κορίτσι στο φάσμα μπορεί να συλλέγει πληροφορίες και να μιλάει ατέλειωτα για τους χαρακτήρες, τα εφέ ή τους ηθοποιούς, αλλά γνωρίζει ελάχιστα ή τίποτα για την πλοκή ή το είδος της εκπομπής.
-είναι ασυνήθιστα ευαίσθητη σε αισθητηριακά ερεθίσματα όπως έντονο θόρυβο, έντονα φώτα ή μυρωδιές. (Αυτή η δυσκολία είναι τόσο συνηθισμένη στα αγόρια όσο και στα κορίτσια.) Οι δυσκολίες αισθητηριακής επεξεργασίας δεν είναι σύμπτωμα που συνδέεται αποκλειστικά με τη ΔΑΦ, ωστόσο στα παιδιά που ανήκουν στο φάσμα αντιμετωπίζουν σίγουρα και δυσκολίες αισθητηριακής επεξεργασίας.
-οι συζητήσεις της περιορίζονται μόνο στα θέματα ενδιαφέροντος της. Μπορεί να μοιράζεται στοιχεία για τα θέματα που την ενδιαφέρουν με λεπτομέρειες, αλλά δεν έχει κανένα ενδιαφέρον να ακούσει την απάντηση του συνομιλητή της. Αυτό μπορεί να δυσκολεύει την ικανότητά της να συμμετέχει σε ομάδες ή να κάνει φίλους.
-έχει χαμηλή ανοχή στη ματαίωση και δυσκολεύεται να ελέγξει τα συναισθήματά της όταν απογοητεύεται. Μπορεί να έχει ασυνήθεις με την ηλικία της καταρρεύσεις ( meltdowns). Αυτό μπορεί να επηρεάσει τις σχέσεις της με τους εκπαιδευτικούς ή να τους οδηγήσει σε συμπεριφοριστικές παρεμβάσεις όπως τιμωρίες ή και αποβολές από το σχολείο.
-εμφανίζει μία ασυνήθιστη εικόνα «κατάθλιψης», άγχους ή κυκλοθυμίας. Και πάλι, αυτά τα συμπτώματα δεν είναι καθόλου μοναδικά στη ΔΑΦ, αφού η διαταραχή αυτή σχετίζεται τόσο και με διαταραχές της ψυχικής διάθεσης όσο και με την ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή.
-έχει δυσκολία να κάνει ή να διατηρήσει φίλους. Μπορεί να φανεί «αδέξια» όταν πρόκειται για μη λεκτικές κοινωνικές εκφράσεις (γλώσσα του σώματος, εκφράσεις του προσώπου κλπ.). Μπορεί επίσης να έχει δυσκολία να μιμείται συμπεριφορές άλλων κοριτσιών, επιλογές «κοριτσίστικες» όπως τα ρούχα ή το στυλ στα μαλλιά ακόμα κι αν θέλει να είναι “ταιριαστή” μαζί τους.
– χαρακτηρίζεται συνήθως ως “ήσυχη” ή “ντροπαλή” στο σχολείο και σε άλλες κοινωνικές καταστάσεις. Το να είναι ήσυχη ή ντροπαλή δεν είναι από μόνο του ένα σύμπτωμα της διαταραχής, αλλά συχνά η δυσκολία με την προσληπτική και εκφραστική γλώσσα μπορεί να τη δυσκολέψει να μπει σε μια συζήτηση, να σηκώσει το χέρι της ή να ανταποκριθεί γρήγορα σε κοινωνικές ευκαιρίες ή απαιτήσεις.
-εμφανίζει μία ασυνήθιστα παθητική εικόνα. Ενώ κάποια παιδιά με ΔΑΦ είναι αρκετά αποφασιστικά και δυναμικά, οι παθητικές συμπεριφορές που παρατηρούνται στο κορίτσι (παρότι είναι κοινωνικά αποδεκτές στο σχολείο) μπορεί να αποτελούν ένδειξη ότι δεν είναι σίγουρη τι να κάνει ή να πει σε κάποιες περιστάσεις και έχει επιλέξει να κάνει ή να λέει όσο το δυνατόν λιγότερα γιατί αυτό την κάνει να αισθάνεται ασφαλής.
– φάνηκε να αναπτύσσεται αρκετά τυπικά στην πρώιμη και μετέπειτα παιδική ηλικία, αλλά μοιάζει πως όσο πλησιάζει την εφηβεία βρίσκει την κοινωνική επικοινωνία/συναναστροφή όλο και πιο δύσκολη. (Μελέτες δείχνουν ότι τα κορίτσια με αυτισμό υψηλής λειτουργικότητας μπορούν να βρουν τρόπους αντιμετώπισης και κάλυψης των δυσκολιών τους στην κοινωνική αλληλεπίδραση, συχνά επιτρέποντας σε άλλους να μιλούν γι’αυτές. Η στρατηγική αυτή λειτουργεί καλά μέχρι τις αρχές της εφηβικής ηλικίας όπου οι κοινωνικές προσδοκίες από εκείνες γίνονται πιο σύνθετες και απαιτητικές).
-έχει επιληπτικές κρίσεις (αυτό έχει βρεθεί, σε μία μελέτη, πιο συνηθισμένο σύμπτωμα μεταξύ των κοριτσιών με αυτισμό απ ‘ότι μεταξύ των αγοριών).
Με βάση τα παραπάνω, είναι καλό οι ειδικοί, οι εκπαιδευτικοί και οι γονείς να κρατούν μία σκεπτικιστική στάση πριν δικαιολογήσουν κάποιες συμπεριφορές σε ένα κορίτσι ως απλά “γλυκιές” ή “κοριτσίστικες”, ιδίως όταν επηρεάζουν τη λειτουργικότητά του.
