(Based on R.HUEBNER 2001)
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΣΤΡΑΤΟΣ.ΚΕΝΤΡΟ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ
Εμφανείστε διαβαθμιζόμενα αισθητηριακά εισερχόμενα για να μειώσετε την υπερευαισθησία
Δώστε στο παιδί αισθητηριακά ερεθίσματα.
Προσέξτε όμως: Τα παιδιά με τo Σύνδρομο ASPERGER έχουν μεγάλες υπερευαισθησίες σε κάποια αισθητηριακά ερεθίσματα και είναι πολύ ταραγμένα όταν εκτίθενται σε αυτά.
Πολύ προσεχτικά και σταδιακά αυξήστε τον χρόνο και την ένταση του ερεθισμού ώστε να μην ταράζεται το παιδί και να αισθανθεί ασφαλές μέσα στο περιβάλλον.
Χρησιμοποιείστε οπτικά δεδομένα
Το οπτικό είναι το σύστημα που επιβοηθά πάρα πολύ στην ολοκλήρωση της εκμάθησης του παιδιού με τo Σύνδρομο ASPERGER.
Από την στιγμή λοιπόν που το παιδί δυσκολεύεται στην χρήση των κοινωνικών κανόνων, θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν εναλλακτικοί τρόποι εκμάθησης και διατήρησης αυτών μέσω οπτικών βοηθημάτων. Ο πιο άμεσος τέτοιος τρόπος είναι η μέθοδος TEACCH.
Χρησιμοποιείστε λοιπόν πολλά οπτικά ερεθίσματα μαζί με τις εντολές. Αντί να τις δώσετε μόνο λεκτικά, προωθείστε και οπτικό βοήθημα (πχ στο Σχολείο στην εντολή «βγάλτε τα τετράδιά σας», επιβοηθείστε δείχνοντας αντίστοιχη φωτογραφία. Το ίδιο για την «ώρα ησυχίας», βάλτε ένα σκίτσο με ένας κλειστό στόμα με ένα δάκτυλο μπροστά).
Διδάξτε την αυτό – ρύθμιση
Το παιδί με τo Σύνδρομο ASPERGER έχει πολλές εκρήξεις λόγω των δυσκολιών ρύθμισής του. Ο καλύτερος τρόπος για να αποφύγετε αυτές τις εκρήξεις είναι να αναγνωρίσετε το πότε συμβαίνει και να δρομολογήσετε στρατηγικές να μην εκτίθεται το παιδί σε αυτούς τους παράγοντες.
Διδάξτε το παιδί να δείξει με ένα σημάδι, λέξη ή εικόνα το ότι ταράζεται και εκπαιδεύστε την ανάγκη του για αυτό-ρύθμιση.
Για παράδειγμα, προωθείστε χρόνους και τρόπους αυτό-ηρεμίας ώστε να επιστρέψει στην κοινωνική συναλλαγή πιο ήρεμο (πχ ένα ήσυχο μέρος του σπιτιού, ένα παιχνίδι δόνησης, ακουστικά στα αυτιά, να κάνει ένα “time out” κλπ.
Προωθείστε μεταβαλλόμενες δραστηριότητες για να εμπλέξετε κοινωνική επαφή
Εμπλακείτε με το παιδί σε τις αισθητηριακές δραστηριότητες που το ενδιαφέρουν αποκλειστικά (εμμονές).
Για παράδειγμα, εάν στο παιδί με τo Σύνδρομο ASPERGER αρέσει να ζωγραφίζει χάρτες επίμονα, σεβαστείτε την ανάγκη του και εμπλακείτε σε αυτή την δραστηριότητα. Αφήστε το αρχικά να κάνει την ζωγραφική των χαρτών και συζητάτε γι αυτούς. Μιμηθείτε το παιδί σε ένα δικό σας χαρτί αλλά μετά εμπλέξετε το παιδί σε ζωγραφική με νέους τρόπους ή με εναλλαγή σειράς (να περιμένει την σειρά του μετά από εσάς για να πάρει τον μπλε μαρκαδόρο, ή μετά από μία ζωγραφική να το κολλάει στον τοίχο και να ασχοληθεί με κάτι, άλλο)
Προσπεράστε τις στερεότυπες συμπεριφορές
Αναζητείστε τρόπους για να αλλάξτε το επίπεδο διέγερσης του παιδιού με τo Σύνδρομο ASPERGER ώστε να βρεθεί πιο κοντά στην ενημερότητα του περιβάλλοντος. Δώστε αιθουσαία, ιδιοδεκτικά και απτικά ερεθίσματα με την μορφή δραστηριοτήτων που τις θέλει.
Αυξείστε τα ενδιαφέροντά του και παρέχετέ τα με την μορφή της συμμετοχικότητας ώστε να απεμπλακεί το παιδί από την στερεοτυπία του.
Μην ξεχνάμε ότι το παιδί στερεοτυπεί γιατί δεν βρίσκει κάτι πιο ενδιαφέρον να τραβήξει την προσοχή του από αυτό.
Μοιραστείτε τον έλεγχο
Δώστε στο παιδί με τo Σύνδρομο ASPERGER ελεγχόμενες επιλογές. Αφήστε το να ασχοληθεί με αυτό με την μορφή λεκτικού και οπτικού συμβολαίου («θα ξεκινήσουμε με αυτό»). Σταδιακά βοηθείστε το παιχνίδι σειράς (εσείς πρώτα και το παιδί μετά).
Δείξτε στο παιδί την αξία του να επιλέγει εκείνο και να επιλέγετε και εσείς μέσα σε ένα μοντέλο ευθύνης και επικοινωνίας.
Κάνετε τις δραστηριότητες αστείες
Χρησιμοποιείστε την αίσθηση του χιούμορ σας ώστε τα πράγματα να γίνουν ευχάριστα για το παιδί. Κάντε το περιβάλλον ευχάριστο και ελκυστικό. Αυτός ο τρόπος βοηθά στην ευκολότερη μείωση της διέγερσης και υπερ-ευαισθησίας για το παιδί που ταλαιπωρείται από την υπερευαισθησία του (πολύ συχνό φαινόμενο στο παιδί με τo Σύνδρομο ASPERGER).
Πάντα το ευχάριστο περιβάλλον βοηθάει στην καλύτερη ενίσχυση του εσωτερικού κινήτρου του παιδιού και την εξέλιξη της ανάγκης του για οργανωμένη κοινωνική εμπλοκή («ευκαιρία κοινωνικοποίησης»).
Βοηθείστε την αμοιβαία προσοχή
Μιμηθείτε το παιδί σε αυτό που κάνει και μετά ζητείστε του να σας μιμηθεί. Δείξτε του αυτό που κάνετε και ζητείστε του να το κάνει και εκείνο. Δώστε έμφαση σε αυτά που ενδιαφέρουν το παιδί.
Η μίμηση είναι το βασικότερο στοιχείο της κοινωνικής και επικοινωνιακής συναρμογής.
Αυξείστε πολύ τις κοινωνικές συναλλαγές ή τις θετικές συναισθηματικές αντιδράσεις
Ενώ παίζετε μοιράζοντας αισθητηριακές εμπειρίες με το παιδί με τo Σύνδρομο ASPERGER, δείξτε του καθαρά όταν αισθάνεστε ευχαρίστηση, κούραση ή άλλα αισθήματα. Δείξτε τα με έντονο τρόπο και χρησιμοποιείστε και οπτικά βοηθήματα εάν χρειαστεί.
Το παιδί με τo Σύνδρομο ASPERGER δυσκολεύεται να αντιληφθεί τα συναισθήματα του άλλου και ταράζεται με αυτό. Πρέπει να τα δείχνουμε με έναν πολύ κατανοητό τρόπο.
Διδάξτε εργασιακές δεξιότητες
Όλα τα παιδιά με τo Σύνδρομο ASPERGER αυτισμό χρειάζονται να εκπαιδεύονται σε εργασίες. Οι εργασίες αυτές θα πρέπει να είναι κατανοητές και καταγραφικές για το παιδί για να μπορούν εύκολα να γενικευτούν και σε άλλα περιβάλλοντα (πχ σπίτι, σχολείο).
Βοηθείστε τα να λαμβάνουν μέρος σε εργασίες ρουτίνες (πχ καθαριότητα του σπιτιού, μάζεμα του τραπεζιού μετά το φαγητό, σιγύρισμα δωματίου, γράψιμο λίστας για το super-market κλπ).
Εκμεταλλευτείτε τις «νησίδες δεξιοτήτων» του παιδιού για να αυξήσετε την επικοινωνιακή του ανάγκη.
Βοηθείστε την οικογένεια
Οι γονείς με παιδιά με αισθητηριακή δυσλειτουργία γνωρίζουν ότι υπάρχει «κάτι διαφορετικό» με τα παιδιά τους αλλά συχνά κανείς δεν κατανοεί τα παράπονά τους αφού αυτές οι έννοιες είναι σχετικά νέες και πολλοί γιατροί και ειδικοί δεν είναι ενήμεροι. (ANDERSON AND EMMONS, 1996).
Έτσι, οι ειδικοί πολύ συχνά τείνουμε να χαρακτηρίσουμε εύκολα τους γονείς ως πολύ ανήσυχους ή υπερπροστατευτικούς. Όμως η αισθητηριακή δυσλειτουργία είναι μία νευρολογική διαταραχή και όχι μία γονεική δυσκολία. Πολλοί Ψυχίατροι ξεχνούν την συμβουλή του ΦΡΟΙΝΤ να αποκλείουμε πρώτα τους φυσικούς παράγοντες πριν ασχοληθούμε με την Ψυχολογική ιδιαιτερότητα (WILBARGER & WILBARGER 1994).
Εξηγείστε στην οικογένεια τις πραγματικές δυσκολίες του παιδιού με τo Σύνδρομο ASPERGER και εκπαιδεύστε τους σε τομείς ανοχής σε ερεθίσματα, προστασίας από κάποιους ερεθισμούς και εκμετάλλευσης των δυναμικών του παιδιού τους.
