Αλεξάνδρου Στράτος. Δ/ντής Προσέγγισης
Στην φαρέτρα πια της διαφοροδιαγνωστικής προσέγγισης έχει μπει για τα καλά και η οπτικότητα της Αισθητηριακής Επεξεργασίας και των δυσκολιών της σε παιδιά με αναπτυξιακές δυσκολίες.
Έκρινα σκόπιμο λοιπόν να κοιτάξουμε το νόμισμα και από τις 2 πλευρές και να προσεγγίσουμε τις δυσκολίες σε συγκεκριμένους τομείς των παιδιών τόσο από τη μεριά των πρωτογενών, όσο και δευτερογενών συμπτωμάτων που μπορεί να υπάρχουν και είναι καλό να συνυπάρξουν στην διαγνωστική συλλογιστική.
Σε κάθε μία από αυτές τις 6 αρθρογραφήσεις θα υπάρχει αναφορά σε μία διάγνωση με τις αντίστοιχες διαφορο-διαγνωστικές σκέψεις:
Σε αυτό το άρθρο, θα αναφερθούμε στην Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή
Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή (Obsessive – Compulsive Disorder / OCD)
Μία πολύ βασανιστική για το παιδί –αλλά και τους τριγύρω του- δυσκολία. Το παιδί προσκολλάται σε ένα κομμάτι ύφασμα ή πάρα πολύ έντονα σε ένα παιχνίδι, σε συγκεκριμένο/α φαγητό/α, συγκεκριμένη διαδρομή, συγκεκριμένες ρουτίνες, συγκεκριμένες κινήσεις κλπ. Έχει ιεροτελεστίες που δεν έχουν νόημα για κανέναν άλλον για το ίδιο είναι πάρα πολύ σημαντικές και δυσκολεύεται πάρα πολύ και ταράζεται όταν πρέπει να λειτουργήσει χωρίς αυτές.
Για τη διάγνωση, θα πρέπει οι σκέψεις ή οι νοητικές εικόνες του παιδιού να συναντούν τα παρακάτω κριτήρια:
– είναι μη ηθελημένες και παρεμβαίνουν στις σκέψεις του παιδιού
– κάνουν το παιδί εμφανώς αγχωμένο και αναστατωμένο
– το παιδί προσπαθεί να τις απομακρύνει με άλλες σκέψεις ή δράσεις
Το παιδί συχνά ανταποκρίνεται με καταναγκασμούς, δραστηριότητες που απαντούν στα παρακάτω κριτήρια:
– γίνονται για να καταπολεμηθούν οι εμμονές ή με βάση μη τροποποιήσιμους κανόνες
– δεν είναι ρεαλιστικές απαντήσεις σε πραγματικά γεγονότα
– γίνονται για να αποφευχθεί ένα φοβικό αποτέλεσμα.
Θα πρέπει αυτοί οι ψυχαναγκασμοί να καταλαμβάνουν μεγάλο χρόνο και προσοχή από το παιδί, να προκαλούν δυσκολίες στις σχολικές και εξωσχολικές του ρουτίνες, τις φυσιολογικές καθημερινές του δραστηριότητες και τις σχέσεις με τους άλλους ανθρώπους.
Η ΔΙΑΦΟΡΑ ΤΗΣ ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑΚΗΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ
Εάν το παιδί είναι αισθητηριακά υπερ-ευαίσθητο (οπότε εκλαμβάνει ως σημαντικά απειλητικούς αισθητηριακούς ερεθισμούς που εμείς θεωρούμε ακίνδυνους), μπορεί να οργανώσει ρουτίνες και άμυνες για τον εαυτό του που μπορεί να παρεξηγηθούν με OCD συμπεριφορές εάν δεν διακρίνουμε τι είναι αυτό που το ενοχλεί. Ορισμένες συμπεριφορές του για να αποφύγει την έκθεσή του σε αυτές τις επώδυνες καταστάσεις, γίνονται πάρα πολύ κουραστικές (στα μικρότερα παιδιά εμφανίζεται συχνά με το φαγητό ή με έκθεσή τους σε νέα περιβάλλοντα ή με ισχυρή προσκόλληση σε παιχνίδια ή δραστηριότητες) και πολύ λανθασμένα ερμηνεύσιμες από τους γονείς και τους εκπαιδευτικούς. Επιπρόσθετα, εάν το παιδί δυσκολεύεται να προγραμματίσει πώς να κάνει μία δραστηριότητα, μπορεί να προσκολληθεί στον τρόπο που ξέρει να την κάνει ή την έκανε μία φορά, να μη επιθυμεί καθόλου νεωτερισμούς και επίσης να επιμείνει και να πεισμώσει ή να φοβηθεί σε απλούστερες δραστηριότητες. Και στις 2 περιπτώσεις, η βασική διαφορά με τις συμπεριφορές του παιδιού με OCD, είναι ότι θα είναι ανοιχτό σε άλλες εναλλακτικότητες που επιτυγχάνουν το ίδιο αποτέλεσμα και θα αλλάξει ρουτίνες ν με υπομονή του διδάξουμε πώς να τις κάνει αλλιώς. Ένα δεύτερο επίσης οδηγό σημείο, είναι πως όταν απομακρυνθεί ο απειλητικός παράγοντας, το παιδί μειώνει αυτές τις “άκαμπτες” συμπεριφορές.
Από την άλλη, μία άλλη βασική διαφοροδιαγνωστική προσέγγιση, είναι ότι το παιδί με OCD εμπλέκεται σε μη ρεαλιστικά πράγματα και καταστάσεις ενώ το παιδί με ΔΑΕ με πραγματικά που ουσιαστικά το ενοχλούν στο περιβάλλον, οπότε και φτιάχνει ρουτίνες για να απαλλαγεί από αυτά. Αν αναγνωρίσουμε αυτά τα ενοχλητικά δεδομένα και αλλάξουν οι συνθήκες, αλλάζουν και οι συμπεριφορές (για παράδειγμα, εάν το παιδί φοβάται τα μπαλόνια και βρεθεί σε ένα πάρτυ χωρίς μπαλόνια, τότε δεν θα φοβηθεί τόσο να συμμετάσχει σε αυτό).
Για όλους τους παραπάνω λόγους: Παρατηρείστε πολύ προσεχτικά το παιδί πριν βγάλετε εύκολα συμπεράσματα.
Στο επόμενο άρθρο, θα αναφερθούμε στην Εναντιωματική Προκλητική Διαταραχή
Πηγές:
American Psychiatric Association. “Διαγνωστικά Κριτήρια από DSM-5”. Εκδ. Λίτσας
Delaney Tara (2008). “The Sensory Processing Disorders Answer Book”. Sourcebook
Kranowits C.S. (1998) : “The out-of-sync child”. Skylight Press
Miller lucy-Jane (2007) : “Sensational kids”. Penguine Group
Mulligan Shelley E. (2014): “Occupational Therapy Evaluation for Children: A Pocket Guide
Mauro Terri (2014). “Everything Parent’s Guide To Sensory Processing Disorder”. Adam’s Media
Roley S.S., Blanche E., Schaaf R.C. (2001) :“Sensory Integration with diverse populations”. Therapy Skill Builders
