(Βασισμένο στις σημειώσεις με τίτλο «Η ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΤΗΣ ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑΚΗΣ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗΣ» P.Oetter,Ε. Μάγκλαρη Ελλάδα 2001)
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ-ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ: ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΣΤΡΑΤΟΣ.ΚΕΝΤΡΟ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ
Α. Θεραπευτικοί Στόχοι :
·Βελτίωση καταγραφής (απτική, ιδιοδεκτική, αιθουσαία, οπτική κλπ)
·Βελτίωση των προτύπων στάσης και κίνησης.
·Βελτίωση της εικόνας του σώματος (σωματοαισθητηριακό σύστημα).
·Βελτίωση του κινητικού σχεδιασμού.
·Ενίσχυση της ιδέας (ιδεασμός) και του σφαιρικού πλάνου για την εκτέλεση.
·Βελτίωση της οργάνωσης συμπεριφοράς.
Β. Γενικές Θεραπευτικές Αρχές :
·Ενεργό απτικό και αιθουσαιο-ιδιοδεκτικό εισερχόμενο για την ενίσχυση της καταγραφής και ολοκλήρωσης.
-απτικά ερεθίσματα (δόνηση, βούρτσες, σουρσίματα, τριψίματα, αναγνώριση κ.α). Προσοχή στις αντιδράσεις του παιδιού στα απτικά και στις ευαίσθητες περιοχές (στήθος, κοιλιά).
-αιθουσαιο – ιδιοδεκτική εισροή μέσω ενεργής μυϊκής συνσύσπασης και μετακινήσεων στο χώρο με διάφορα εξαρτήματα αισθητικο-κίνησης (προσοχή στο είδος, την ένταση, τη διάρκεια και τη συχνότητα του ερεθίσματος).
-Έμφαση στο κίνητρο – κινητοποίηση του παιδιού
·Ενίσχυση των μηχανισμών της στάσης ( η έλλειψη προσαρμοστικών αντιδράσεων επεμβαίνει στη φυσιολογική ανάπτυξη της στάσης σώματος).
-Έμφαση στην ΑΜΣΣ και γενικότερα τους εκτείνοντες ΣΣ.
-Δραστηριότητες δυνατής κάμψης (απόκτηση, διατήρηση, άφεση)– έκτασης (η κάμψη είναι ιδιαίτερα αδύναμη στη δυσπραξία)
-Απτικά, ιδιοδεκτικά και αιθουσαία ερεθίσματα με στόχο τον έλεγχο της στάσης.
-Μετά την κάμψη ενίσχυση της ισορροπίας και της πλευρίωσης.
-Ενίσχυση – πλουραλισμός αιθουσαιο – ιδιοδεκτικών εισρεόμενων (επιτάχυνση, επιβράδυνση, ένταση). Πρώτα δίνουμε ιδιοδεκτικό και μετά αιθουσαίο στην ανασφάλεια στάσης – βαρύτητας.
-Θεραπευτικός εξοπλισμός, δημιουργώντας πάντα καινούργιες συνθήκες για νέα είδη αισθητηριακών εμπειριών (συνεχείς δυναμικές απαιτήσεις για τη παραγωγή κίνησης και βαθμιαία πιο πολύπλοκων προσαρμοστικών κινητικών αντιδράσεων με τόνωση του ιδεασμού, φαντασίας, αυθορμητισμού και εφευρετικότητας, στροφές, πέρασμα μέσης γραμμής, πρότυπα διαγώνιας κίνησης κορμού και άκρων, αντίσταση, αμφίπλευρος – μονόπλευρος συντονισμός, διαδοχοκινησία).
-Όλα τα παραπάνω απαιτούν το συνδυασμό σταθερότητας / κίνησης (η σταθερότητα απαιτείται πριν από την κίνηση) και πάντα με την επίγνωση ότι οι αδρές αντιδράσεις στάσης αναπτύσσονται και εκδηλώνονται πριν από τις κινήσεις αυξημένων απαιτήσεων επιδεξιότητας.
·Αυξήστε την πολυπλοκότητα των προσαρμοστικών αντιδράσεων και του κινητικού προγραμματισμού.
– πώς εκδηλώνονται οι προσαρμοστικές αντιδράσεις (Π.Α.)
. δώστε δραστηριότητες τόσο εύκολες ανά περίπτωση ώστε να προκαλέσουν Π.Α.
. οι δραστηριότητες να απαιτούν συμμετοχή όσο γίνεται περισσότερων μερών του σώματος.
. αρχικά χρησιμοποιήστε πολύ απλά μέρη εξοπλισμού (πχ μόνο ταψί)
. ξεκινείστε από ήδη γνωστά στο παιδί πρότυπα κίνησης και τροποποιείστε βαθμιαία
. «σπάστε» την κάθε δραστηριότητα σε πιο απλά κομμάτια. Σιγά – σιγά προσθέτετε τα κομμάτια σε πιο σύνθετα πρότυπα
. δώστε –όπου χρειάζεται- πρότυπο στο παιδί (δική σας εκτέλεση)
. ποικιλία όταν αυξηθεί η καταγραφή (καινούρια κομμάτια εξοπλισμού, αλλαγές στην ίδια δραστηριότητα, multi sensory δεδομένα, αποκοπή κάποιων αισθητηριακών καναλιών –πχ κλειστά μάτια)
. προάγετε συνεχώς όσο το δυνατό περισσότερες ευκαιρίες για ενεργή συμμετοχή (για παραγωγή εσωτερικού feedback και auto-judgment).
. το επόμενο στάδιο στοχεύει στη βελτίωση του χρόνου εκτέλεσης της κίνησης, ποιότητας, γενίκευσης, αλληλοδιαδοχής και κατασκευών
β. η πρόκληση και η εξέλιξη Π.Α. οργανώνουν γενικά τη συμπεριφορά
. ο προγραμματισμός των Π.Α. στο ΚΝΣ έχει σαν αποτέλεσμα την καλύτερη οργάνωση της συμπεριφοράς του παιδιού
. παράγει τη δυνατότητα γενικότερου προγραμματισμού στο παιδί που προάγουν την οργάνωση, την γνωστική ικανότητα και γενικά τις περισσότερες πτυχές της συμπεριφοράς
γ. νευρική επεξεργασία
. αντίληψη περιβάλλοντος, εγγραφή εισερχόμενου, οργάνωση εισερχόμενου σε πιο οργανωμένα αντιληπτικά σχήματα (μεταιχμιακό σύστημα, μετωπιαίος λοβός, Α κροταφικός λοβός)
. παραγωγή νευρικών μοντέλων από το σώμα (βρεγματικός λοβός)
. προετοιμασία για δράση (θάλαμος, αμυγδαλοειδής πυρήνας, υποθάλαμος)
. προγραμματισμός δράσης (θάλαμος, παρεγκεφαλίδα, βασικά γάγγλια)
. κινητική εκτέλεση (θάλαμος, μετωπιαίος λοβός, φλοιός, παρεγκεφαλίδα)
·Παραγωγή Πράξης
-Ανάπτυξη προηγούμενων συστατικών της Πράξης.
-Μη ζητάτε περισσότερα από αυτά που ο ασθενής είναι έτοιμος να κάνει (πραγματοποιήσιμες προκλήσεις). Για παράδειγμα χρησιμοποιήστε είτε δραστηριότητες για κίνηση όλου του σώματος (διαδρομή με εμπόδια, πλατφόρμα, πατίνι, κλπ) είτε δώστε πιο απλές δραστηριότητες που απαιτούν απλούστερο κινητικό προγραμματισμό (όπως σύλληψη και άφεση). Επιλέξτε το καλύτερο επίπεδο που μπορεί να ανταποκριθεί το παιδί. Χρησιμοποιείστε κινήσεις και προσαρμογές στάσης για αποφυγή fixing και αντισταθμίσεων. Δώστε σωματική καθοδήγηση για να αρχίσει η δραστηριότητα. Διευκολύνετε άμεσα όταν χρειαστεί (πχ δώστε σταθερή αντίσταση στην κίνηση που επιθυμείτε, ακουμπήστε το μυ ή το μέλος που πρέπει να δραστηριοποιηθεί, οδηγήστε παθητικά το παιδί στην αρχή, μέση και τέλος της δραστηριότητας κλπ).
-Διευκολύνετε την οργάνωση της Π.Α.. Πρώτα σώμα με σώμα δίνοντας έμφαση στην αισθητηριακή εγγραφή body image και body scheme. Κατόπιν το σώμα προς αντικείμενο στο περιβάλλον. Έμφαση στην ενέργεια του σώματος στο περιβάλλον. Τέλος αντικείμενο προς αντικείμενο. Έμφαση στην παρουσίαση νέων αντικειμένων ώστε να εξερευνηθούν και να χρησιμοποιηθούν με πολλούς τρόπους
-Ενεργή συμμετοχή του παιδιού (πχ ζητήστε να μεταφέρει και διευθετήσει τον εξοπλισμό. Συχνά η διευθέτηση του εξοπλισμού και η λεκτική περιγραφή του πως θα γίνει απαιτεί περισσότερη πράξη απ’ ότι η καθαυτό δραστηριότητα).
-Προώθηση ιδεασμού. Ενδεικτικά παραδείγματα:
. ζητήστε από το παιδί να σας πει τι κάνει, τι θα γίνει αργότερα και τι έγινε πριν
. η ρυθμική ομιλία το βοηθά να συνεχίσει τη δραστηριότητα χρησιμοποιήστε ήχους για να περιγράψουν κινήσεις (κλικ, μπόινγκ, μπουμ, φςςς)
. χρησιμοποιείστε όσο το δυνατόν λιγότερο λόγο και ομιλία (μην το υπερφορτώνετε με λεκτικές απαιτήσεις)
. φαντασία – ζητήστε του να κλείσει τα μάτια του και να «δει» τον εαυτό του να ενεργεί
. ζητήστε του να «αισθανθεί» ή παράξει κιναισθητικά κάτι (πχ προσποιήσου πως είσαι μια μπάλα)
. Βάλτε του ατομικό πλάνο και επιλογές («τι θέλεις να κάνεις σήμερα ; πως θέλεις να το κάνεις ; τι χρειάζεσαι ; τι μετά ;»)
·Στοματική Πράξη – παραμελείται συχνά.
Σημαντική η συνεργασία με λογοπεδικό
-αντικείμενα για δουλειά με το στόμα στη διάρκεια της συνεδρίας, στο σπίτι, σχολείο, κλπ
