Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΠΡΟΩΡΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ ΣΕ ΠΑΙΔΙΑ ΜΕ ΑΝΑΠΤΥΞΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΕΥΣΤΡΑΤΙΟΣ
To πρώτιστο θέμα στο οποίο πάντοτε όλοι οι επιστήμονες της ειδικής αγωγής είναι απόλυτα σύμφωνοι, είναι το θέμα της πρώιμης παρέμβασης σε παιδιά που αντιμετωπίζουν κάποιας μορφής δυσκολία, καθυστέρηση ή διαταραχή στην ανάπτυξη. Η ένταξη των παιδιών με αναπτυξιακές διαταραχές σε προγράμματα ειδικής παρέμβασης ΑΜΕΣΩΣ μόλις διαπιστωθούν αυτές οι διαταραχές θα πρέπει να ξέρουν όλοι οι γονείς και οι ειδικοί ότι αποτελεί ΑΠΟΦΑΣΙΣΤΙΚΟ παράγοντα που θα κρίνει το μέλλον της εξέλιξης του προβλήματος του παιδιού.
Έτσι λοιπόν δεν παίζει ρόλο μόνον η ένταξη του παιδιού σε κάποιο πρόγραμμα ειδικής παρέμβασης (Λογοθεραπεία, Εργοθεραπεία, Ειδ. Παιδαγωγικό κλπ). Το βασικό είναι η παρέμβαση αυτή να είναι άμεση, μόλις διαπιστωθεί η διαταραχή αυτή, ώστε να μην εγκαθιδρυθούν και δομηθούν οι διαταραχές στο νευρικό σύστημα και «συνηθίσει» ο εγκέφαλος στο λανθασμένο πρότυπο που έχει υιοθετήσει το παιδί και να μην εμφανιστούν δευτερογενείς –και σημαντικότερες πολλές φορές- δυσκολίες στο παιδί.
Η φράση που πολλές φορές ακούμε από τους γονείς ότι το «παιδί είναι μικρό και θα το ξεπεράσει», είναι τόσο λανθασμένη που δυστυχώς μόνο ο χρόνος μπορεί να δείξει το λάθος και τις μετέπειτα διαταραχές που θα διογκώνονται συνεχώς και που δυσκολότερα το παιδί θα μπορέσει να ξεπεράσει. Εδώ θα πρέπει οι γονείς και οι ειδικοί να γνωρίζουν το εξής:
Ο ανθρώπινος εγκέφαλος εξελίσσεται κατά τρόπο ραγδαίο, άμεσο και θεαματικό κατά τα πρώτα 4 χρόνια της ζωής του παιδιού, παίρνοντας το μεγαλύτερο ποσοστό της ανάπτυξης του τότε και ορίζοντας το προφίλ που θα έχει το παιδί ως ενήλικας με τα προτερήματά του και τις δυσκολίες του.
Η ανάπτυξη αυτή συνεχίζει να είναι πολύ γρήγορη μέχρι και την ηλικία των 8 ετών, τότε που οριστικοποιείται η «μυελίνωσις του εγκεφάλου».
Έτσι λοιπόν, τα πρώτα 4 χρόνια της ζωής ενός παιδιού είναι αποφασιστικά στο να μας δείξουν εάν αυτά τα παιδιά θα αντιμετωπίσουν κάποια δυσκολία στην ανάπτυξη και την εξέλιξη.
Και τα επόμενα 4 κρίνουν πάλι το ποσοστό ηπιότερων ίσως δυσκολιών ή δυσκολιών που ορίζονται στην ευρύτερη ομάδα των «μαθησιακών δυσκολιών».
Είναι πολύ χαρακτηριστικό το παράδειγμα παιδιών που έρχονται στον χώρο μας στην ηλικία πχ των 6 ετών, γιατί ο δάσκαλος ανακάλυψε κάποια δυσκολία στην μάθηση, ή γιατί η μητέρα βλέπει ότι το παιδί δεν μπορεί να συγκεντρωθεί ή να μάθει εύκολα, ή τα γράμματά του δεν είναι καλά, ή είναι κινητικά αδέξιο, ή δυσκολεύεται στην ανάγνωση και την αρίθμηση ή έχει διαταραγμένη συμπεριφορά.
Με βάση στατιστικές έρευνες, στο 85-90% των παιδιών αυτών, οι δυσκολίες ξεκινούσαν από νωρίτερα (ηλικία 3-5 ετών), στις οποίες οι γονείς ή οι Παιδίατροι ή οι Νηπιαγωγοί δεν είχαν δώσει κάποια ιδιαίτερη σημασία ώστε να απευθυνθούν σε κάποιον ειδικό. Εάν οι διαταραχές αυτές είναι σχετικά ήπιες και είχαν αντιμετωπιστεί σε μικρότερη ηλικία (στην ηλικία της πρώτης εμφάνισής τους), τότε θα είχαν αντιμετωπιστεί άμεσα με αποτέλεσμα η σχολική ένταξη να είχε γίνει χωρίς δυσκολίες.
Όμως στην ηλικία των 6 ετών οι δυσκολίες αυτές είναι πια δομημένες στον εγκέφαλο, ο εγκέφαλος δηλαδή έχει μάθει να λειτουργεί με αυτές με αποτέλεσμα η αγωγή να είναι πιο δύσκολη και πιο μακροχρόνια και φυσικά το παιδί έχει ήδη ενταχθεί σε μία μαθησιακή διαδικασία που το πιέζει να γνωρίζει πχ την «ορθογραφία της επόμενης ημέρας», χωρίς το παιδί να έχει τις βάσεις για να το πετύχει αυτό.
Αυτό φυσικά δεν σημαίνει ότι ένα παιδί αυτής της ηλικίας δεν μπορεί να βοηθηθεί από ένα πρόγραμμα ειδικής αγωγής(το ακριβώς αντίθετο μάλιστα), αλλά ότι η βελτίωσή του είναι σίγουρα πιο αργή με αποτέλεσμα να έχει χαθεί πολύτιμος για την ομαλή ανάπτυξη του παιδιού χρόνος.
Για τον λόγο αυτό είναι απαραίτητο οι γονείς, οι Παιδίατροι, οι Νηπιαγωγοί και το γενικότερο περιβάλλον του παιδιού να απευθυνθούν σε κάποιον ειδικό για να αξιολογήσει το παιδί ΑΜΕΣΩΣ μόλις εντοπίσουν κάποια απόκλιση από την φυσιολογική ανάπτυξη του παιδιού τους. Το ξέρουμε όλοι, έχει γίνει πια σλόγκαν σε όλους μας ότι «η πρόληψη είναι καλύτερη από την θεραπεία». Πόσο μάλλον όταν έχει να κάνει με το μέλλον των παιδιών μας, με τους αυριανούς ενήλικες που σίγουρα δεν θα θέλαμε με τίποτα στον κόσμο να βγουν στην κοινωνία με μία δυσκολία που σίγουρα θα μπορούσε να είχε αντιμετωπιστεί άμεσα και αποφασιστικά.
Εδώ θα πρέπει να καταρρίψουμε και ένα άλλο τεράστιο μύθο που κυριαρχεί σε πολύ κόσμο:Το παιδί που αντιμετωπίζει κάποια δυσκολία στην ανάπτυξη, δεν σημαίνει ότι είναι υποχρεωτικά και καθυστερημένο. Η αναπτυξιολογική διαταραχή δεν είναι ίδια με την νοητική καθυστέρηση. Στους εξειδικευμένους χώρους Ειδικής Αγωγής για παιδιά με αναπτυξιακές δυσκολίες, τα περισσότερα παιδιά που παρακολουθούν τα προγράμματα είναι παιδιά που εξελίχτηκαν να παρακολουθήσουν σχολείο, ή που ήδη παρακολουθούν σχολείο, που είναι έξυπνα αλλά που έχουν δυσκολία να δομήσουν σωστά την σκέψη τους και να οργανωθούν ή να ελέγξουν την συμπεριφορά τους. Παιδιά που έχουν την δυνατότητα να αντιμετωπίσουν με την κατάλληλη επιβοηθητική αγωγή τις δυσκολίες τους και να συνεχίσουν την ανάπτυξή τους φυσιολογικά και που η πρόγνωση της πορείας των προγραμμάτων είναι θετική.
Κλείνοντας, θα πρέπει να αναφέρουμε ότι οι ειδικότητες που μπορούν να αξιολογήσουν το παιδί για να διαπιστώσουν όποιες πιθανές δυσκολίες στην ανάπτυξη είναι οι ακόλουθες:Εξειδικευμένος παιδίατρος, Αναπτυξιολόγος, Νευρολόγος, Ψυχολόγος, Παιδοψυχίατρος, Εξειδικευμένος Εργοθεραπευτής, Λογοθεραπευτής, Ειδικός Παιδαγωγός καθώς και άλλες Ιατρικές ειδικότητες για εξειδικευμένες δυσκολίες(πχ Ωτορινολαρυγγολόγος για βαρηκοΐες, Οφθαλμίατρος για προβλήματα όρασης και οπτικής οξύτητας κλπ).
