Γιατί τα παιδιά χρειάζονται τη yoga στη ζωή τους;

Τσακίρη Μάρθα, Εργοθεραπεύτρια S.I.T., Yoga Trainer (100H), Εκπαιδευόμενη σε Προγράμματα Yoga για παιδιά, συμπεριλαμβανομένου του προγράμματος για παιδιά με Αυτισμό και Ειδικές Ανάγκες

Κέντρο Προσέγγιση

Η Yoga είναι μία αρχαία τεχνική η οποία βοηθάει στην υγεία και στην ευεξία μέσω της επίγνωσης, της ενδυνάμωσης και της ευελιξίας τόσο στο μυαλό όσο και στο σώμα. Προέρχεται από τη Σανσκριτική λέξη “yuj” που σημαίνει «ζεύξη», σε ελεύθερη μετάφραση σημαίνει «ένωση» του σώματος, του πνεύματος και της ψυχής. Οι στάσεις της yoga (asanas) εκτελούνται από ανθρώπους κάθε ηλικίας και επιπέδου φυσικής κατάστασης και όλοι μπορούν να επωφεληθούν από την πρακτική της ανεξάρτητα από τις σωματικές τους ικανότητες. Είναι μία ολιστική πρακτική με εσωτερική και εξωτερική εστίαση, όμως το σημαντικότερο είναι ότι για τα παιδιά είναι διασκεδαστική!

Τα παιδιά σήμερα περνούν περισσότερο χρόνο σε κλειστούς χώρους, στο σπίτι και στο σχολείο, καθιστά στα θρανία τους. Υπερδιεγείρονται και βομβαρδίζονται από το στρες και την πίεση να τα καταφέρουν σε ένα κόσμο πλυμμηρισμένο από πληροφορίες. Οι δραστηριότητες των παιδιών και ο ορισμός της «διασκέδασης» δε θα πρέπει να περιορίζεται στην τηλεόραση, στα tablets και στα ηλεκτρονικά παιχνίδια. Η yoga επιτρέπει σε εμάς και τα παιδιά ή στα παιδιά μεταξύ τους, την αλληλεπίδραση με έναν πιο παιχνιδιάρικο τρόπο, ενισχύοντας τη φαντασία και τη δίψα τους για ζωή. Επιπλέον, ενισχύει τη φυσική τους κατάσταση, τον ενθουσιασμό και την περιέργεια, ενώ ταυτόχρονα αποδεικνύεται εκπαιδευτική.

Η Yoga είναι ένας διασκεδαστικός τρόπος για τα παιδιά ώστε να αναπτύξουν σημαντικές δεξιότητες σε ένα υποστηρικτικό, μη ανταγωνιστικό περιβάλλον. Τα παιδιά συχνά νιώθουν πίεση στο σχολείο κοινωνικά και ακαδημαϊκά, ακόμη και από μικρή ηλικία. Στη συνέχεια, προστίθεται και η πίεση του ανταγωνισμού από κάποιο άθλημα. Είναι πολύ εύκολο λοιπόν για τα παιδιά να γίνουν επικριτικά προς τον εαυτό τους και να χάσουν την αυτοπεποίθησή τους καθώς μεγαλώνουν και αλλάζουν. Η Yoga, από την άλλη, δεν περιλαμβάνει κριτική ή ανταγωνιστικότητα. Σκοπός της είναι να καλλιεργήσει την εσωτερική δύναμη και να ενισχύσει την αυτοπεποίθηση του παιδιού, χωρίς να χρειάζεται να εκτελέσει τέλεια τις στάσεις.

Στις συνεδρίες της yoga για παιδιά υπάρχει ισορροπία μεταξύ του αυθορμητισμού και της δομής, έτσι ώστε τα παιδιά να μάθουν να ακούν τους άλλους ενώ τα ίδια εκφράζονται δημιουργικά. Από τη στιγμή που τα παιδιά μαθαίνουν καλύτερα όταν διασκεδάζουν, στις συνεδρίες διαπλέκονται οι στάσεις (asanas), η ιστορία, τα τραγούδια και τα παιχνίδια. Αυτό επιτρέπει στα παιδιά να μάθουν μέσα σε ένα πολύ-αισθητηριακό περιβάλλον, να εμπλακούν πλήρως παρέχοντας τους δραστηριότητες που συνδυάζουν σημαντικά μαθησιακά στυλ όπως το οπτικό, το κιναισθητικό, το μουσικό, το φυσιοδιφικό, το διασθητικό και το ακουστικό. Όπως επίσης, το διαπροσωπικό και το ενδοπροσωπικό στυλ μάθησης. Σκοπεύουμε να παρέχουμε στα παιδιά ενίσχυση σε εσωτερικές διεργασίες όπως η ηρεμία, το κεντράρισμα (αγγλικά: centering) και η αποδοχή του του εαυτού ετσι ώστε να νιώθουν συνδεδεμένα και «γεμάτα» για να έχουν υγιή, ισορροπημένη και πλήρη ζωή. Η παιδική yoga τους διδάσκει να σέβονται και να προσέχουν το σώμα τους, διασφαλίζοντας ότι κάθε στάση είναι είναι άνετη. Επιπλέον, εκτός από τα τεράστια σωματικά και πνευματικά πλεονεκτήματα, ένα βασικό κομμάτι της φιλοσοφίας της yoga είναι ο σεβασμός και η τιμή για τον εαυτό μας, για όλους τους άλλους και για το περιβάλλον μας. Κατά τη διάρκεια των συνεδριών τα παιδιά συνήθως κάνουν μαγικά ταξίδια σε όλο τον κόσμο, μαθαίνουν για διάφορους πολιτισμούς και τους κατοίκους τους. Τα παιδιά έχουν μία έμφυτη έλξη για το φυσικό κόσμο και τα ζώα. Ενώ εξασκούν τις στάσεις των ζώων καταλαβαίνουν περισσότερο τον κόσμο μας και τα πλάσματα που κατοικούν σε αυτόν, ανθρώπους και ζώα.

Τα πλεονεκτήματα της Yoga για τα παιδιά

Η επίγνωση της αναπνοής. Η συγκέντρωση στην αναπνοή χαλαρώνει τα παιδιά. Δίνεται η δυνατότητα στα παιδιά να αυτορυθμιστούν μέσω της αναπνοής και να συγκεντρωθούν, αποκτώντας ένα μεγάλο πλεονέκτημα, όχι μόνο κατά τη διάρκεια του μαθήματος. Μαθαίνοντας να συγκεντρώνονται στην αναπνοή αποκτούν ένα εργαλείο για την αντιμετώπιση των στρεσογόνων καταστάσεων που θα αντιμετωπίσουν αργότερα στη ζωή τους.
Ισορροπία. Απαιτεί συγκέντρωση και ενισχύει τον συντονισμό.
Ευελιξία. Ενίσχύει την ευελιξία τόσο του σώματος όσο και του πνεύματος/ της σκέψης.
Δύναμη. Ένα δυνατό σώμα είναι ένα υγιές σώμα. Κάθε σωματική λειτουργία βελτιώνεται με την αύξηση της δύναμης, από την πέψη ως τον έλεγχο του βάρους και τη χαμηλή πίεση του αίματος.
Μη ανταγωνισμός. Σε μια ηλικία που τα παιδιά διαγωνίζονται σε τόσους πολλούς τομείς της ζωής τους, όχι μόνο στα αθλήματα αλλά και στην σχολική αίθουσα, αυτή είναι μια ευκαιρία να συμμετάσχουν σε μία δραστηριότητα με ισότιμους όρους ανταγωνισμού. Νιώθουν ασφαλή και δε χρειάζεται να ανησυχούν για την επίδοσή τους ή την κριτική των συνομηλίκων τους.
Αύξηση της αυτοπεποίθησης. Τα παιδιά νιώθουν υπερήφανα βλέποντας την πρόοδο τους καθώς κατακτούν τις στάσεις. Ένα υγιές σώμα οδηγεί στην αύξηση της αυτοπεποίθησης και στην ενίσχυση της εικόνας σώματος.
Ενίσχυση της συγκέντρωσης της προσοχής. Καθώς τα παιδιά συγκεντρώνονται ώστε να επιτύχουν τις στάσεις, η συκέντρωση της προσοχής επιτυγχάνεται φυσικά.
Μαθαίνουν το «εδώ και τώρα». Η yoga είναι μία τεχνική που εστιάζει στο παρόν και στην επίγνωση της κατάστασης του σώματος, του πνεύματος και της ψυχής κάθε στιγμή.
Επίγνωση του σώματος. Τα παιδιά μαθαίνουν πώς να «ακούν» το σώμα τους και αποκτούν επίγνωση για το πώς θα έπρεπε να το νιώθουν.
Επίγνωση της ανατομίας. Είναι μία μεγάλη ευκαιρία να μάθουν τα μέρη του σώματος και να προσδιορίσουν μυϊκές ομάδες, ιδιαίτερα για τους μεγαλύτερους μαθητές.
Διδάσκει την πειθαρχία και την αίσθηση ευθύνης. Τα παιδιά μέσα από τα παιχνίδια μαθαίνουν να προστατεύουν το σώμα τους και να είναι υπεύθυνα για αυτό.
Διασκέδαση. Το καλύτερο; Διασκεδάζουν! Όταν μαθαίνουν μέσα από αιχνίδια, τα παιδιά δεν κατανοούν όλα τα παραπάνω πλεονεκτήματα, απλώς διασκεδάζουν!

Πιο συγκεκριμένα, ανά ηλικία:

3-6 ετών

Η Yoga αποτελεί μια εξαιρετική δραστηριότητα για την ανάπτυξη της αδρής κίνησης και της κίνησης όλου του σώματος, κάτι που ευδοκιμεί σε αυτή την ηλικιακή ομάδα. Μαθαίνουν μέσω της φυσικής αλληλεπίδρασης με το περιβάλλον. Δίνεται έμφαση στο αυθόρμητο παιχνίδι και στη δημιουργικότητα. Η Yoga για τα μικρά παιδιά δεν είναι καθόλου όπως για τους ενήλικες, περισσότερο τους επιτρέπει να συνδεθούν με την ενέργεια και τα πλεονεκτήματα των στάσεων και δεν εστιάζει στην τέλεια ευθυγράμμιση αυτών. Τα παιχνίδια είναι το κυριότερο μέσο για να συμπεριλάβουμε τη yoga και τη φιλοσοφία της σε διασκεδαστικές και με νόημα δραστηριότητες.

7-9 ετών

Η Yoga σε αυτή την ηλικιακή ομάδα παρέχει την ευκαιρία να βελτίωσουν τις δεξιότητες αδρής κίνησης και να αντιμετωπίσουν προκλήσεις ενδυνάμωσης, ευκινησίας και αντοχής. Συγκεκριμένα, τα παιδιά επωφελούνται από εμπειρίες που τα βοηθούν να αλληλεπιδράσουν με τους άλλους μέσω συνεργατικών δραστηριοτήτων. Επίσης, αυτή η ηλικιακή ομάδα έχει την τάση να εστιάζει στους κανόνες ή στην τελειότητα. Ωστόσο, η yoga μπορεί να βοηθήσει στην αποδέσμευση από αυτή την έγνοια και να προωθήσει την απλή απόλαυση της δραστηριότητας.

10-12 ετών

Η συγκεκριμένη ηλικιακή ομάδα αποτελείται από παιδιά στην προεφηβεία των οποίων τα σώματα αλλάζουν γρήγορα. Οι σχέσεις με τους συνομηλίκους και η κοινωνικοποιήσή τους είναι στο αποκορύφωμα. Η yoga παρέχει ένα ασφαλές μέρος για τους προέφηβους ώστε να αισθάνονται επιτυχείς και μαθαίνουν πως μπορούν να προχωρήσουν μέσα σε ένα υποστηρικτικό περιβάλλον. Μπορεί να είναι τελειομανείς και να αποθαρρύνονται εύκολα όταν η πρακτική τους δεν αγγίζει την τελειότητα. Επωφελούνται από τη μη-ανταγωνιστικότητα της yoga και θα πρέπει αυτό να τους υπενθυμίζεται συχνά. Δεν υπάρχει ανταγωνισμός στη yoga γιατί ο καθένας πρέπει να φροντίζει τις δικές του ανάγκες εξερευνώντας τους τρόπους που είναι καλύτεροι για εκείνον ενώ ταυτόχρονα είναι υποστηρικτικοί ο ένας προς τον άλλο.

Έφηβοι

Η Yoga για τους εφήβους αποτελεί φυσική έξοδο και πρόκληση. Ενώ άλλα αθλήματα μπορεί να αποκλίσουν τους εφήβους λόγω του αυξημένου ανταγωνισμού, των κανόνων ή της επικέντρωσης στην αθλητική ικανότητα, η yoga μπορεί να είναι μία διασκεδαστική σωμάτικη άσκηση με νόημα. Αυτά τα χρόνια μπορεί να είναι μία περίοδος αποσύνδεσης των εφήβων από τις τεράστιες αλλαγές που συμβαίνουν στο σώμα τους καθώς ωριμάζουν. Τη yoga είναι εύκολο να τη μάθουν, είναι διασκεδαστική και ασφαλής και παρέχει μία ατμόσφαιρα φροντίδας και συμπερίληψης. Επιπλέον, τους παρέχει έναν τρόπο να ισορροπήσουν όταν «παλεύουν» με τα μαθήματα του σχολείου, την οικογένεια, τους φίλους, το σώμα και τις ορμόνες τους. Η yoga για τους εφήβους ενθαρρύνει τη μελέτη του εαυτού και τη φροντίδα, καθώς επίσης και για την ανάπτυξη της, ζωτικής σημασίας, διαπροσωπικής και ενδοπροσωπικής νοημοσύνης ενώ βελτιώνει τις δεξιότητες επικοινωνίας.

Συνοψίζοντας, η Yoga είναι μία υπέροχη πηγή ενέργειας για τα παιδιά, με πολυάριθμα πλεονεκτήματα τα οποία μπορούν να έχουν αντίκτυπο στη ζωή και στο μέλλον τους με πάρα πολλούς τρόπους.

Πολλοί άνθρωποι παρ’ όλο που βρίσκουν σημαντικά τα πλεονεκτήματα της yoga θεωρούν πως σχετίζεται με τη θρησκεία (Ινδουισμός) λόγω της χρήσης λέξεων (π.χ. «Ομ», «Νάμαστε» κτλ.) και στάσεων (π.χ. «Οι χαιρετισμοί στον Ήλιο»). Προς αποφυγή παρεξηγήσεων, σημειώνεται πως οι περισσότεροι δάσκαλοι παιδικής yoga εστιάζουν στα πλεονεκτήματα των ασκήσεων και χρησιμοποιούν γενικούς όρους (αντί για Σανσκριτικά ονόματα) στις στάσεις, όπως «η γάτα», «το δέντρο», «η γέφυρα» κτλ. που είναι και πιο εύκολα κατανοητά από τα ίδια τα παιδιά.

Πηγές: