Αλεξάνδρου Στράτος. Δ/ντής Προσέγγισης
Στην φαρέτρα πια της διαφοροδιαγνωστικής προσέγγισης έχει μπει για τα καλά και η οπτικότητα της Αισθητηριακής Επεξεργασίας και των δυσκολιών της σε παιδιά με αναπτυξιακές δυσκολίες.
Έκρινα σκόπιμο λοιπόν να κοιτάξουμε το νόμισμα και από τις 2 πλευρές και να προσεγγίσουμε τις δυσκολίες σε συγκεκριμένους τομείς των παιδιών τόσο από τη μεριά των πρωτογενών, όσο και δευτερογενών συμπτωμάτων που μπορεί να υπάρχουν και είναι καλό να συνυπάρξουν στην διαγνωστική συλλογιστική.
Σε κάθε μία από αυτές τις 6 αρθρογραφήσεις θα υπάρχει αναφορά σε μία διάγνωση με τις αντίστοιχες διαφορο-διαγνωστικές σκέψεις:
Σε αυτό το άρθρο, θα αναφερθούμε στην ΔΕΠ-Υ με προεξάρχοντα τον απρόσεχτο τύπο
ΔΕΠ-Υ με προεξάρχοντα τον απρόσεχτο τύπο
Βλέπουμε συμπεριφορές του παιδιού που μπορεί να μας μπερδέψουν εάν οφείλονται σε Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής (ΔΕΠ) ή σε Διαταραχή Αισθητηριακής Επεξεργασίας (ΔΑΕ). Η απάντηση θα εξαρτηθεί από το εάν οι μόνες δυσκολίες του παιδιού είναι η διάσπαση και η μη προσοχή ή εάν οι αισθητηριακές δυσλειτουργίες εμφανίζονται και σε άλλους τομείς.
Στην ουσία, για τη διάγνωση της ΔΕΠ το παιδί θα πρέπει να έχει προβλήματα στα εξής:
– προσοχή στις λεπτομέρειες
– διατήρηση ενδιαφέροντος σε μία δραστηριότητα
– να ακούσει κάποιον που απευθύνεται σε εκείνο
– να ακολουθήσει οδηγίες
– ολοκλήρωση δραστηριότητας
– να οργανωθεί
– να επικεντρωθεί σε κάτι δύσκολο
– να προσέχει τα προσωπικά του αντικείμενα
– να «φιλτράρει» (μη δίνει σημασία) στους διασπαστικούς παράγοντες
– να θυμάται καθημερινές ρουτίνες
Οι δυσκολίες θα πρέπει να διατηρούνται για πάνω από 6 μήνες και να εμφανίστηκαν πριν την ηλικία των 6 ετών και να μην εξηγούνται καλύτερα από αναπτυξιακή καθυστέρηση, νευρολογικές ή ψυχιατρικές δυσκολίες.
Η ΔΙΑΦΟΡΑ ΜΕ ΤΙΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΤΗΣ ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑΚΗΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ
Εάν το παιδί είναι υπο-αποκριτικό, τότε δεν παίρνει αρκετή πληροφόρηση από τις αισθήσεις για να καταλάβει τι συμβαίνει τριγύρω του, με πολύ πιθανό αποτέλεσμα να εμφανίσει σημεία απροσεξίας. Από την άλλη, αν είναι υπερ-αποκριτικό (παίρνει πολύ πληροφόρηση και τον υπερφορτίζει) μπορεί επίσης να μην μπορεί να επικεντρωθεί. Με βάση τα παραπάνω κριτήρια, οι δυσκολίες που θα πρέπει να δημιουργήσουν προβληματισμό στον Ιατρό που θα βάλει τη διάγνωση αλλά και τον θεραπευτή που θα ασκήσει τη θεραπεία θα πρέπει να τεθούν στην εξής διαφοροδιαγνωστική σκέψη:
ΔΥΣΚΟΛΙΑ ΠΑΙΔΙΟΥ ΜΕ ΔΕΠ: – προσοχή στις λεπτομέρειες.
ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΗ ΠΑΙΔΙΟΥ ΜΕ ΔΑΕ ΣΤΟ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟ: Εάν δεν μπορεί να διακρίνει τις διαφορές μεταξύ σημαντικού και μη σημαντικού στην οπτική επεξεργασία.
ΔΥΣΚΟΛΙΑ ΠΑΙΔΙΟΥ ΜΕ ΔΕΠ: – διατήρηση ενδιαφέροντος σε μία δραστηριότητα.
ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΗ ΠΑΙΔΙΟΥ ΜΕ ΔΑΕ ΣΤΟ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟ: Εάν οι δυσκολίες στην αισθητηριακή επεξεργασία και απαρτίωση κάνουν αυτή τη δραστηριότητα δύσκολη, μπερδεμένη και υπερ-διεγερτική
ΔΥΣΚΟΛΙΑ ΠΑΙΔΙΟΥ ΜΕ ΔΕΠ: – να ακούσει κάποιον που απευθύνεται σε εκείνο.
ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΗ ΠΑΙΔΙΟΥ ΜΕ ΔΑΕ ΣΤΟ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟ: Εάν η επεξεργασία της ακουστικής του αίσθησης δεν το βοηθάει να διακρίνει μεταξύ του ομιλούμενου ήχου και των υπολοίπων περιβαλλοντικού φόντου ήχων
ΔΥΣΚΟΛΙΑ ΠΑΙΔΙΟΥ ΜΕ ΔΕΠ: – να ακολουθήσει οδηγίες.
ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΗ ΠΑΙΔΙΟΥ ΜΕ ΔΑΕ ΣΤΟ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟ: Εάν υπάρχουν πολλά βήματα στις οδηγίες με αποτέλεσμα το παιδί να δυσκολεύεται να τις οργανώσει μέσω της ακουστικής επεξεργασίας και της «οπτικοποίησης» του εξερχόμενου (απαγωγό αντίγραφο)
ΔΥΣΚΟΛΙΑ ΠΑΙΔΙΟΥ ΜΕ ΔΕΠ: – ολοκλήρωση δραστηριότητας.
ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΗ ΠΑΙΔΙΟΥ ΜΕ ΔΑΕ ΣΤΟ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟ: Εάν είναι πολύ περίπλοκη και κουραστική για το παιδί με δυσκολίες ρύθμισης είτε υπερ είτε υπό με αποτέλεσμα δυσκολίες διέγερσης.
ΔΥΣΚΟΛΙΑ ΠΑΙΔΙΟΥ ΜΕ ΔΕΠ: – να οργανωθεί.
ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΗ ΠΑΙΔΙΟΥ ΜΕ ΔΑΕ ΣΤΟ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟ: Εάν λόγω των δυσκολιών στη ρύθμιση και τη διέγερση δεν μπορεί να αντιληφθεί πατέντα και πρότυπα ομοιοτήτων σε δραστηριότητες.
ΔΥΣΚΟΛΙΑ ΠΑΙΔΙΟΥ ΜΕ ΔΕΠ: – να επικεντρωθεί σε κάτι δύσκολο.
ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΗ ΠΑΙΔΙΟΥ ΜΕ ΔΑΕ ΣΤΟ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟ: Εάν , λόγω των δυσκολιών στη διέγερση, κρίνει ότι πιο σημαντικό για αυτό είναι το να προφυλάξει τον εαυτό του από τον υπερ-ερεθισμό του ή να πρέπει να καλμάρει την αισθητηριακή εισροή.
ΔΥΣΚΟΛΙΑ ΠΑΙΔΙΟΥ ΜΕ ΔΕΠ: – να προσέχει τα προσωπικά του αντικείμενα.
ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΗ ΠΑΙΔΙΟΥ ΜΕ ΔΑΕ ΣΤΟ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟ: Εάν λόγω των δυσκολιών στην αιθουσαία και οπτική επεξεργασία δυσκολεύεται να κρίνει τις αποστάσεις και τις θέσεις των αντικειμένων.
ΔΥΣΚΟΛΙΑ ΠΑΙΔΙΟΥ ΜΕ ΔΕΠ: – να «φιλτράρει» (μη δίνει σημασία) τους διασπαστικούς παράγοντες.
ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΗ ΠΑΙΔΙΟΥ ΜΕ ΔΑΕ ΣΤΟ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟ: Εάν είναι ευκολότερο για το παιδί να επεξεργαστεί και να ολοκληρώσει τους διασπαστικούς παράγοντες από την πληροφορία που υποτίθεται ότι πρέπει να προσέξει ή από την άλλη εάν πρέπει να τους προσέξει για να διατηρήσει τη διέγερσή του.
ΔΥΣΚΟΛΙΑ ΠΑΙΔΙΟΥ ΜΕ ΔΕΠ: – να θυμάται καθημερινές ρουτίνες.
ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΗ ΠΑΙΔΙΟΥ ΜΕ ΔΑΕ ΣΤΟ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟ: Εάν οι ρουτίνες αυτές δεν γίνονται με τον ίδιο ακριβώς τρόπο και την ίδια ώρα κάθε ημέρα χωρίς διακοπή, κάτι που το έχει ανάγκη αρχικά το παιδί με ΔΑΕ για να τις αφομοιώσει ως ρουτίνες.
Ενώ λοιπόν μοιάζουν αυτές οι δύο εικόνες, βλέπουμε ότι υπάρχουν ειδοποιές διαφορές. Εάν το παιδί λοιπόν για παράδειγμα έχει δυσκολίες στην ακουστική επεξεργασία, μπορεί να δυσκολεύεται όταν κάποιος του μιλάει αλλά συγχρόνως θα αγνοήσει και δυνατούς ήχους ή θα αντιδράσει έντονα σε αυτούς, θα μιλάει πολύ δυνατά ή πολύ χαμηλόφωνα και θα δυσκολεύεται να καταλάβει τη διαφορά παραπλήσιων ήχων. Εάν έχει δυσκολίες στην οπτική επεξεργασία, θα δυσκολεύεται σε ασκήσεις οπτικής μελέτης. Εάν δυσκολεύεται στον κινητικό προγραμματισμό (κατανόηση ποιων κινήσεων πρέπει να γίνουν και με ποια σειρά για να ολοκληρωθεί μία απαίτηση) θα έχει δυσκολία με τις οδηγίες και να ακολουθήσει μία δραστηριότητα αλλά ταυτόχρονα θα δυσκολεύεται να κλωτσήσει ή να πιάσει μία μπάλα, θα δείχνει αδέξιο ή φτωχά συντονισμένο και θα έχει δυσκολίες σε απλές κινητικές δεξιότητες όπως ποδήλατο ή χρήση πιρουνιού. Θα μοιάζει ανώριμο σε πολλούς τομείς και με ασταθή πρότυπα.
Για όλους τους παραπάνω λόγους: Παρατηρείστε πολύ προσεχτικά το παιδί πριν βγάλετε εύκολα συμπεράσματα.
Στο επόμενο άρθρο, θα αναφερθούμε στην ΔΕΠ-Υ με προεξάρχοντα τον υπερκινητικό τύπο
Πηγές:
American Psychiatric Association. “Διαγνωστικά Κριτήρια από DSM-5”. Εκδ. Λίτσας
Delaney Tara (2008). “The Sensory Processing Disorders Answer Book”. Sourcebook
Kranowits C.S. (1998) : “The out-of-sync child”. Skylight Press
Mauro Terri (2014). “Everything Parent’s Guide To Sensory Processing Disorder”. Adam’s Media
Miller lucy-Jane (2007) : “Sensational kids”. Penguine Group
Mulligan Shelley (2014): “Occupational Therapy Evaluation for Children: A Pocket Guide
Roley S.S., Blanche E., Schaaf R.C. (2001) :“Sensory Integration with diverse populations”. Therapy Skill Builders
