Η εκπαίδευση τουαλέτας είναι συχνά μία πολύ δύσκολη υπόθεση και μεγάλη πρόκληση για τα παιδιά που εμφανίζου Διαταραχές στην αισθητηριακή επεξεργασία. Για να μπορέσει το παιδί να κάνει τη χρήση της τουαλέτας, θεωρούνται ως προαπαιτούμενα τα εξής:
(α). Επαρκής πρόσληψη και ερμηνεία του ερεθίσματος που μας ενημερώνει για την πληρότητα της κύστης ή την κινητικότητα του εντέρου. Η κύστη και το έντερο είναι ευαίσθητοι μύες, των οποίων τα σήματα πληρότητας αποστέλλονται στον εγκέφαλο σαν ψίθυροι, σε σχέση με τα σήματα που εγκέφαλος λαμβάνει από μεγαλύτερες μυϊκές ομάδες.
(β). Επαρκής κινητικός σχεδιασμός και προγραμματισμός από το παιδί ώστε να φτάσει στη τουαλέτα
(γ). Κατάκτηση των αισθητηριακών προκλήσεων της αυτοεξυπηρέτησης στην κένωση της κύστης και του εντέρου.
Η εκπαίδευση τουαλέτας αποτελεί μια διαδικασία που προσδίδει άγχος στο παιδί όταν εξασκείται στην αυτοεξυπηρέτηση στην τουαλέτα. Προσπαθήστε να μην εισάγετε τις προσωπικές σας προσδοκίες με στρες, αφού χωρίς άγχος όλα μπορούν να κυλήσουν πιο ομαλά.
ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΒΕΛΤΙΩΣΗΣ ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑΚΗΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΠAΙΔΕΥΣΗ ΤΟΥΑΛΕΤΑΣ
-Αν το παιδί δεν αντιλαμβάνεται ότι έχει ουρήσει, αφήστε το γυμνό, ώστε να ενημερώνεται οπτικά και να συνδέσει την αίσθηση με την συνέπεια
-Αν το παιδί φοράει πάνα, δώστε προσοχή στην πληροφόρηση που λαμβάνει από τις υπόλοιπες αισθήσεις, όπως η όσφρηση (αν δεν αντέχει την όσμηση της λερωμένης πάνας)
-Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε άλλου τύπου πάνες για να έχει αυξημένο βάρος όταν είναι βρεγμένη (πχ οι υφασμάτινες πάνες δίνουν μεγαλύτερη ενημέρωση και ανατροφοδότηση)
-Αν θεωρεί την επιφάνεια της λεκάνης κρύα, τρίψτε την για λίγο ή χρησιμοποιείστε πιστολάκι μαλλιών πριν καθίσει
-Αν είναι υπερευαίσθητο στη χρήση χαρτιού τουαλέτας, χρησιμοποιήστε υγρά μαντηλάκια ή βρεγμένη πετσέτα
-Αν δυσκολεύεται να καθίσει στο χείλος της τουαλέτας, προσπαθήστε να εξασφαλίσετε όσο το δυνατόν μεγαλύτερη ασφάλεια. Παρατίθενται κάποια παραδείγματα:
(α). μικρύνετε το χείλος τοποθετώντας παιδικό κάθισμα τουαλέτας
(β). τοποθετήστε σκαλοπάτι που θα στηρίζει τα πόδια του
(γ). χρησιμοποιήστε γιλέκο με βάρος ή μαξιλάρι με βάρος ώστε να ενισχυθεί η παραμονή του σε καθιστή θέση
(δ). χρησιμοποιήστε επιπλέον σημεία στήριξης
(ε). επιτρέψτε στο παιδί να φορά την πάνα, ενώ βρίσκεται στη λεκάνη αν του προσφέρει μεγαλύτερη ασφάλεια
(στ). χρησιμοποιήστε ενισχυμένο χείλος λεκάνης με μαξιλαράκι που είναι πιο μαλακό και ζεστό στην αίσθηση
(ζ). Χρησιμοποιείστε δοχείο
-Καθίστε απέναντι από το παιδί –εάν το επιθυμεί- στο ύψος των ματιών του και όχι όρθιοι
-Χρησιμοποιείστε ενισχυτικούς διασπαστικούς παράγοντες όπως βιβλία, ήχους, αντικείμενα fidgeting, αγαπημένα του παιχνιδάκια, μουσική και εικόνες στο τοίχο.
-Από την άλλη, μειώστε τα οπτικά ερεθίσματα (φώτα) αν το εισερχόμενο είναι ιδιαίτερα διεγερτικό για το παιδί και περιορίστε τους ήχους ή χρησιμοποιήστε ωτοασπίδες, ήχους που ταιριάζουν στο παιδί ή ήχους από καταρράκτες
-Επιλέξτε να αλλάζετε τη πάνα του παιδιού σας σε όρθια στάση, αν το ίδιο αισθάνεται άβολα στη κίνηση πάνω στις αλλαξιέρες
-Βάλτε το να συμμετέχει στη ρουτίνα αλλάγματος (πχ πετάει εκείνο την χρησιμοποιημένη πάνα, φέρνει την καθαρή κλπ)
-Πάντα να δίνουμε χρόνο και να σεβόμαστε τις ιδιαιτερότητές του και τις δυσκολίες του σε αυτή τη διαδικασία
ΕΠΙΠΡΟΣΘΕΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΤΟΥΑΛΕΤΑΣ:
Χρησιμοποιήστε οπτικά βοηθήματα και κοινωνικές ιστορίες ώστε να αυξήσετε την κατανόηση του παιδιού στη διαδικασία
Δημιουργήστε ένα ευχάριστο περιβάλλον, ώστε και η εκπαίδευση να αποτελέσει μια ευχάριστη διαδικασία για παιδί, όσο το δυνατό περισσότερο.
Να έχετε υπομονή και προσπαθήστε να μη δίνετε μεγάλη σημασία στα πιθανά ατυχήματα του παιδιού.
Γιάννου Δήμητρα, Εργοθεραπεύτρια SIT, Αλεξάνδρου Στράτος, Εργοθεραπευτής SIT
Ελεύθερη Μετάφραση από τα βιβλία:
Abraham Michael 2002 “Sensory Integration (Addressing Learning Differences)”. LDA.
Miller lucy-Jane (2007) : “Sensational kids”. Penguine Group
Yack E., P.Aquilla, S.Shutton (2002): “Building Bridges Through Sensory Integration”. Sensory Resources
Αλεξάνδρου Στράτος 2018. Σημειώσεις Σεμιναρίου «Το παιδί με δυσκολίες στην Αισθητηριακή Επεξεργασία. Από το πρόβλημα στη λύση»
