ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ
ΜΙΚΡΟΤΕΡΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ (ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ ΚΑΙ ΠΡΩΤΕΣ ΤΑΞΕΙΣ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ)
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΣΤΡΑΤΟΣ.ΚΕΝΤΡΟ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ
-Πριν προχωρήσετε στην εκπ/ση γραφής, σιγουρευτείτε ότι οι λεπτές κινήσεις του παιδιού είναι οργανωμένες και ότι είναι ικανό σε κάποιες δραστηριότητες αυτοεξυπηρέτησης που απαιτούν λεπτή οπτικοκινητική επιδεξιότητα (πχ κουμπώματα)
-Ενθαρρύνετε την κατάλληλη σύλληψη, την κατάλληλη στάση σώματος και κατάλληλη τοποθέτηση του χαρτιού για το γράψιμο. Είναι πολύ σημαντικό να διδαχθούν αυτά από την πρώτη ηλικία εκπ/σης γραφής γιατί είναι πολύ δύσκολο για τα παιδιά να «ξεμάθουν» αργότερα κακές ή λανθασμένες συνήθειες γραφής που ανέπτυξαν
-Πρέπει να χρησιμοποιούνται πολυαισθητηριακές τεχνικές για την εκμάθηση στα παιδιά γραμμάτων, φορμών και αριθμών και για την διδασκαλία τόσο της γραφής όσο και της ροής της. Για παράδειγμα μιλήστε κατά την σειρά κίνησης, όπως πχ για το «ρ» λέμε «κάνω τον κύκλο στο χαρτί και κατεβάζω την γραμμούλα προς το άλλο μου χεράκι (για δεξιόχειρες)». Ουσιαστικά τα παιδιά πρέπει να εξασκηθούν πολύ στην ροή των γραμμάτων και κατόπιν των λέξεων ώστε να τα αυτοματοποιήσουν πριν να μπουν στην γραφή σκέψεων ή επικοινωνιακού στόχου.
-Χρειάζονται και διορθωτικές στρατηγικές για τα παιδιά με δυσκολίες της γραπτής έκφρασης. Οι στρατηγικές αυτές περιλαμβάνουν ασκήσεις γραφοκινητικής ετοιμότητας, καθοδήγηση και εξάσκηση με χρήση κατάλληλων βοηθημάτων σύλληψης (grippers), φορμάρισμα των δεξιοτήτων συμβολοποίησης, εξάσκηση για την αύξηση της ροής και άνεσης γραφής και καθοδήγηση αύξησης γραφικής οργάνωσης. Υπάρχουν πολλά εξειδικευμένα συστήματα εκπ/σης γραφής που μπορεί να προτείνει ο Εργοθεραπευτής (πχ “Handwriting Without Tears.”, “Write From The Start” κλπ)
-Εξασκείστε το «γράψιμο στον αέρα» γραμμάτων και αριθμών (μεγάλες κινήσεις των χεριών) για να ενισχύσετε την βιωμένη μάθηση και την μνήμη αυτών των σχημάτων. Δοκιμάστε το ίδιο με μικρότερες κινήσεις των χεριών ή των δακτύλων
-Εάν το παιδί κουράζεται κατά τις γραφοκινητικές ασκήσεις δοκιμάστε κάποια από τα παρακάτω:
.κάντε γρήγορη χειραψία αλλά όχι με δύναμη .ζητείστε του να τρίψει τα χέρια του και να δώσει προσοχή στην αίσθηση της ζεστασιάς στις παλάμες του .ζητείστε του να τρίψει τα χέρια του σε χαλάκι ή –εάν φοράει ρούχα με τραχειές επιφάνειες- να τρίψει τα χέρια στα ρούχα στο ύψος των γονάτων στην καθιστή θέση .ζητείστε του να παίξει με το επάνω μέρος του στυλό με τον αντίχειρα του χεριού με το οποίο γράφει. Κατόπιν να κάνει το ίδιο με τον δείκτη .ζητείστε του να κάνει «καθιστά push-ups» με το να βάλει τα χέρια στα πλάγια του καθίσματος και εκτείνοντας τους αγκώνες να ανασηκώνει ελάχιστα τον κορμό του από το κάθισμα-Δοκιμάστε διαφορετικά μολύβια και μαρκαδόρους για να βρείτε ποιος είναι το πιο βολικό για το παιδί γραφικό εργαλείο το οποίο και θα πρέπει αρχικά να χρησιμοποιεί
-Επιτρέψτε στο παιδί να χρησιμοποιήσει χαρτιά ή γραφικά εργαλεία διαφορετικών χρωμάτων
-Επιμείνετε στο να βάζετε στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα του παιδιού με δυσγραφία επιπρόσθετες οδηγίες γραφής, ανάλογες με το δυναμικό του. Πολλοί μαθητές θα ήθελαν να γράφουν καλύτερα και είναι θετικοί να προσπαθήσουν σε αυτές τις ασκήσεις
-Μην ξεχνάτε ότι οι συνήθειες της γραφής εγκαθιδρύονται σε πολύ μικρή ηλικία. Πριν λοιπόν θυμώσετε και παρατηρήσετε έντονα στον μαθητή για τον τρόπο που κρατάει το μολύβι ή γράφει, σκεφτείτε την πιθανότητα ενίσχυσης του με γραφοκινητικές ασκήσεις. Σκεφτείτε επίσης ότι ο μαθητής έχει μάθει λάθος την σύλληψη ή την γραφή και κάποιες στιγμές θα πρέπει να επιτρέψουμε το προσωπικό του στυλ και να μην μπαίνουμε σε αυξημένες γραφοκινητικές απαιτήσεις. Δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε ότι μάθηση δεν είναι μόνο το γράψιμο.
-Δώστε στον μικρό μαθητή να χρησιμοποιεί χαρτί με ανάγλυφες γραμμές ως αισθητηριακό επιβοηθητή για να παραμένει μέσα στις γραμμές
-Επιτρέψτε την χρήση σελίδας με κουτάκια (εμπορίου ή ειδικά διαμορφωμένων από τον Εργοθεραπευτή). Επιπρόσθετα μπορείτε να γυρίσετε τη σελίδα στο πλάι ώστε να δημιουργηθούν κολώνες για να γράψει στήλες (πχ για τα μαθηματικά)
-Δώστε λίγο παραπάνω χρόνο στον δυσγραφικό μαθητή για το γράψιμο, την τήρηση σημειώσεων και τα διαγωνίσματα (πχ δώστε την δυνατότητα στον μαθητή να ξεκινήσει την εργασία λίγο νωρίτερα)
-ξεκινείστε τις ασκήσεις που περιλαμβάνουν γράψιμο δημιουργικά με ζωγραφική πρώτα
-Μειώστε όσο το δυνατόν περισσότερο τις δραστηριότητες αντιγραφής. Για παράδειγμα στα μαθηματικά δώστε τα προβλήματα φωτοτυπημένα αντί να ζητήσετε από τον μαθητή να τα αντιγράψει πχ από τον πίνακα
-Εάν η αντιγραφή κουράζει τον μαθητή, επιτρέψτε του να κάνει κάποιες μικρές σημειώσεις σε ήδη τυπωμένη σελίδα, παρά να κάνει ολόκληρη την αντιγραφή
-Σε κάποιες δοκιμασίες, ενημερώστε την Τάξη ότι έχετε αφαιρέσει από την βαθμολόγηση το κριτήριο της ευαναγνωστότητας και ορθογραφίας και θα βαθμολογήσετε μόνον το περιεχόμενο της σκέψης
-Ενθαρρύνετε τον μαθητή να μιλάει χαμηλόφωνα (ή και φωναχτά στις κατ’οίκον εργασίες) την ώρα που γράφει. Αυτό θα του δώσει την -απαραίτητη για τον δυσγραφικό μαθητή- ακουστική επανατροφοδότηση
-Στις ασκήσεις υπογραμμίστε το ζητούμενο της εργασίας ώστε να είναι ευκολότερο να συγκρατηθεί το ζητούμενο.
-Οι σχετιζόμενες με την γραφή μελέτες δείχνουν ότι οι μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες ωφελούνται περισσότερο από την εκπ/ση που δίνει έμφαση στην γραφή ως διαδικασία (Graham & Harris, 1989; Morrocco & Newman, 1986) και όχι ως μία «στεγνή απαίτηση». Αυτό το μοντέλο δίνει έμφαση στον επικοινωνιακό και κοινωνικό σκοπό της γραφής με την δημιουργία ενός κοινωνικού πλαισίου στο οποίο οι μαθητές γράφουν για πραγματικά ακροατήρια και πραγματικούς μη πιεστικούς στόχους (η γραφή ως επικοινωνία). Σε δεύτερο επίπεδο έρχεται η φάση της σύνθεσης ως διαδικασία επίλυσης προβλημάτων (σχεδιασμός – προσχέδιο – επανα-οπτικότητα – τελική γραφή).
-Δώστε ρόλο στον μαθητή που να έχει σχέση με την γραφή. Για παράδειγμα περιλάβετε χρόνο στο πρόγραμμα του που θα γίνει ο «βοηθός βιβλιοθήκης» ή ο «βοηθός γραφείου» όπου θα χρησιμοποιήσει γραπτό λόγο ή θα κάνει εναλλακτικές δραστηριότητες σχετιζόμενες με το αντικείμενο διδασκαλίας
-Ενισχύστε τα θετικά δεδομένα της προσπάθειας του μαθητή (μην επικεντρώνεστε συνεχώς στις δυσκολίες γραφής του)
-Να είστε υπομονετικοί και θετικοί με τον δυσγραφικό μαθητή. Ενθαρρύνετε την προσπάθεια του και επιβραβεύετε την. Ενθαρρύνετέ τον να μάθει να είναι και ο ίδιος υπομονετικός με τον εαυτό του και να αντέχει την ματαίωσή του από το κακό αισθητικό αποτέλεσμα των γραφομένων του. Το να γράψει κανείς σωστά θέλει χρόνο και εξάσκηση.
-Προωθείστε από μικρή ακόμα ηλικία το γράψιμο σε Η/Υ χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι θα μειώσετε το γράψιμο. Η καθαρότητα όμως των γραφομένων στον Η/Υ με την ταυτόχρονη μείωση των αρνητικών συναισθημάτων που εμφανίζει το δυσγραφικό παιδί κατά το γράψιμο, το βοηθάει να λειτουργεί καλύτερα με το περιβάλλον του
